De sociologie van taalgebruik

04-02-2012 15:56 241 berichten
Alle reacties Link kopieren
Zoals de meesten hier zullen weten, ben ik geinteresseerd in onderwerpen als opvoeding, normen en waarden, etiquette, persoonlijke Bildung, smaak, hogere en lagere cultuur en de rol van de elite in onze samenleving.



Een leuk onderwerp in die categorie is wat ik de "sociologie van taal" noem. In hoeverre kun je aan iemands taalgebruik dingen afleiden wat iemands sociaal-economische achtergrond is en hoeveel "cultureel kapitaal" iemand heeft?



En dan heb ik het niet over echte taalfouten ("hun hebben", "groter als"), maar over woorden die een burgerlijke achtergrond verraden. Ik gebruik "burgerlijk" hier overigens neutraal, niet met een denigrerende connotatie.



Over precies dit onderwerp heeft ooit een omslagartikel in de HP/De Tijd gestaan, en toen kwamen de bekende voorbeelden naar voren van woorden die niet kunnen voor nette mensen: toilet, stropdas, colbertje, pantalon, gebakje, "eet smakelijk", kostuum, vaatwasser, koelkast, etc.



Een aparte categorie is de "sociologie van namen": b.v. Emma en Alexander voor de hogere klassen, tegenover Priscilla en Wesley voor de lagere klassen.



- In hoeverre gebruiken jullie dit soort woorden wel of juist niet?

- In hoeverre is het zinnig of onzinnig dat mensen zich proberen te profileren met hun klasse?

- Weten jullie zelf nog voorbeelden van woorden of namen die echt niet kunnen?



Zelf ben ik overigens niet zo recht in de leer. Als een ander "eet smakelijk" zegt, zeg ik het gewoon terug (ook al zou ik het nooit zelf als eerste zeggen) en ook gebruik ik gewoon "gebakje" ("taartje' klinkt voor mijn gevoel aanstellerig). Maar woorden als "toilet" en "stropdas" zou ik echt nooit gebruiken.
Alle reacties Link kopieren
Ja kijk, had ik het toch goed met het smakelijk eten! Stond me iets van bij uit het etiquette boek van moeder.

Alle reacties Link kopieren
Elynn, is Jort zo klein dan?

Dan kan ik met mijn 1.80 ook wel inpakken.



en verder, geheel eens met je post!
Luister nou maar gewoon naar wat ik zeg!
Alle reacties Link kopieren
quote:Elynn schreef op 04 februari 2012 @ 18:33:

Ook tussen de twee geslachten, diverse leeftijdsgroepen, etnische groepen en subculturen zijn er verschillen.... en niet te vergeten ook tussen dezelfde persoon, in verschillende omstandigheden. Vrijwel ieders vocabulaire én accent is thuis anders dan op het werk, en op de parfumerieafdeling van la Maison de Bonneterie anders dan in de buurtsuper.
Alle reacties Link kopieren
Ik ben meteen naar de laatste pagina gegaan, vertel, vertel, wat is het goeie woord voor vaatwasser?
Alle reacties Link kopieren
Afwasmachine.
Alle reacties Link kopieren
quote:toetyfroety schreef op 04 februari 2012 @ 18:47:

Ik ben meteen naar de laatste pagina gegaan, vertel, vertel, wat is het goeie woord voor vaatwasser?Achmed,Fatima en Mina heb ik tot nu toe meegekregen
Luister nou maar gewoon naar wat ik zeg!
Alle reacties Link kopieren
Die heb ik ook nog niet gelezen...
Snert, nou had ik een paar wedervragen bedacht (17.24u en 17.28u), is TO weg. Die is zeker tafelen.



Die vaatwassers:
Alle reacties Link kopieren
Juust 'm, Whympysinger, ook dat.



Heb het even opgezocht, Sum. Jort is inderdaad 1.80; dacht dat hij kleiner was. Hij haalt m'n schouder dus makkelijk (ben 1.83). Hoe dan ook: leuke man.
Alle reacties Link kopieren
quote:Elynn schreef op 04 februari 2012 @ 19:18:

Heb het even opgezocht, Sum. Jort is inderdaad 1.80; dacht dat hij kleiner was. Hij haalt m'n schouder dus makkelijk (ben 1.83).Misschien toch niet - hij heeft nogal een bochel.
Alle reacties Link kopieren
quote:Elynn schreef op 04 februari 2012 @ 19:18:

Juust 'm, Whympysinger, ook dat.



Heb het even opgezocht, Sum. Jort is inderdaad 1.80; dacht dat hij kleiner was. Hij haalt m'n schouder dus makkelijk (ben 1.83). Hoe dan ook: leuke man.

1.80?

Dan laat ik mijn stilleto's wel thuis als we gaan daten
Luister nou maar gewoon naar wat ik zeg!
Alle reacties Link kopieren
Och Martin toch......
Alle reacties Link kopieren
Nee joh, aan juist. Jorts ego is groot genoeg om wat extra lengte naast zich aan te kunnen.
Alle reacties Link kopieren
quote:Elynn schreef op 04 februari 2012 @ 18:22:

En alweer... Martin opent een topic met een interessante titel: De sociologie van taalgebruik, een breed en boeiend onderwerp waarmee je alle kanten uit kunt. En ja hoor, waar draait het op uit: een wel heel beperkte pindakaas-versus-vers-van-de-markt-gehaalde-fetapasta-discussie (als in: toilet of wc, koelkast of ijskast).



Waar is dan dat briljante intellect van je, die wetenschappelijke honger? Ik zie tussen de regels door alleen maar een sneue man die met z'n zogenaamde verfijnde smaak en keuzes z'n uiterste best doet om bij een bepaalde groep te horen.



Als je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in de sociologie van het taalgebruik moet je de discussie breder, opener en minder normatief inzetten dan dit.





(kom wat laat binnen)



En speciaal voor Martin:



Hilary Bucket
Alle reacties Link kopieren
quote:martin81 schreef op 04 februari 2012 @ 15:56:



Zelf ben ik overigens niet zo recht in de leer. Als een ander "eet smakelijk" zegt, zeg ik het gewoon terug (ook al zou ik het nooit zelf als eerste zeggen) en ook gebruik ik gewoon "gebakje" ("taartje' klinkt voor mijn gevoel aanstellerig). Maar woorden als "toilet" en "stropdas" zou ik echt nooit gebruiken.





Als een ander '"eet smakelijk" zegt, zeg ik het terug. Maar ik ben opgevoed met het bedanken van de kok voor de maaltijd, ipv het "smakelijk eten".

Ik gebruik 'taartje' omdat 'gebakje' klinkt als supermarkt-taart. Toilet en stropdas gebruik ik ook niet.
Alle reacties Link kopieren
Anaalmarcheerder met pretenties en voorkeur voor niet/weinig ontwikkelde meisjes ( in fysiek en psychisch opzicht)

Dát ben je.

En schizofreen.

Dat ook.



Maar je topics zijn lachen hoor, jammer alleen dat je zelf weer de hort op bent. Begint vervelend te worden.
Alle reacties Link kopieren
quote:martin81 schreef op 04 februari 2012 @ 16:49:

Beste Beatrijs,



Kunt u me helpen om een einde te maken aan de eeuwige ruzie tussen mijn vriend en mij. Wat ‘hoor’ je te zeggen: ‘ijskast’ of ‘koelkast’?



Koelkast-zegger



Beste Koelkast-zegger,



Het begrippenpaar ‘koelkast – ijskast’ is er eentje uit de serie ‘toilet – wc’, ‘gebakje – taartje’, ‘zeer doen – pijn doen’, ‘mantel – jas’, ‘wagen – auto’, ‘japon – jurk’. Op het eerste gezicht lijken deze woorden synoniem, maar er schuilt een addertje onder het gras. Mensen uit bepaalde kringen (de hogere) zullen nooit het eerste zeggen en altijd het tweede. Het onderscheidend element zit ’m in een associatie met ‘deftigheid’ die de hogere kringen juist willen vermijden. ‘Toilet’ is een enigszins eufemistische aanduiding voor ‘wc’. Uit angst om een ordinaire indruk te maken gingen mensen, met name de aspirerende, lagere bourgeoisie, omfloerst over ‘toilet’ speken, alsof er op een toilet geen sprake zou zijn van pis en poep. Mensen uit hogere (adellijke) kringen vonden deze voorkeur voor mooie, deftige, eufemistische woorden juist weer heel erg burgerlijk. Zij zeiden dan liever waar het op stond: ‘wc’, ‘jurk’, ‘auto’, enzovoort. Om er nog een schepje bovenop te doen in recht-voor-z’n-raapheid sprak de adel het woord ‘moeten’ ook vaak als ‘motten’ uit (maar ‘hiero!’ was dan weer fout). Het luisterde nauw.



In de tijd dat voedsel alleen maar met behulp van ijs kon worden gekoeld, gebruikten de hogere kringen ook daadwerkelijk ijs. In grote staven werd het ijs aangeleverd en in een kast geplaatst die ‘ijskast’ heette. Na de uitvinding van de koelkast is de hogere sociale klasse tot op de dag van vandaag het woord ‘ijskast’ blijven gebruiken. Iedereen is natuurlijk vrij om te kiezen welke term hij gebruikt. Het ene woord is niet correcter dan het andere. Blijft alleen over dat ijskast-zeggers zich verheven voelen boven koelkast-zeggers. Die zelfingenomenheid is niet correct, al kun je dat gevoel niet tegengaan.

Hier draait het toch om? Ik snap niet waarom jij een ijskast (zo heb ik het overigens ook geleerd) correcter vindt dan het woord koelkast terwijl je het ook nog eens bewust zegt om jezelf een bepaalde status aan te meten.

De oude adel die ik ken (en dat is echt van de categorie 16 achternamen van voor tot ginder ) is juist opgevoed met je nergens boven verheven voelen en je aanpassen aan je gesprekspartner! Dat is een teken van klasse en dat is niet mijn persoonlijke mening, maar echt een sociale conventie in die kringen. Een les die jij op je 'praten als de bovenklasse' cursus duidelijk niet hebt gekregen.
quote:martin81 schreef op 04 februari 2012 @ 16:13:

[...]





Het is correct om niets te zeggen.Dus jij vangt het diner aan met een welgemeend: "NIETS". Das ook leuk voor de gastvrouw m/v zeg
Alle reacties Link kopieren
Ik vind trouwens dat koelkast-ijskast stuk wel briljant.



Ik zeg overigens altijd KOELKAST. Hij koelt, en hij ijst niet.



De vriezer is de ijskast, maar die noem ik dan weer altijd gewoon vriezer :-)
Dit is toch die pindakaas-tonijn-met-bosuitje-Martin die diverse platfora nodig heeft om zich in moeilijk Nederlands te uiten, maar niet door had dat er een verschil is tussen -form en -forum?
Martin schreef: Zoals de meesten hier zullen weten, ben ik geinteresseerd in onderwerpen als opvoeding, normen en waarden, etiquette, persoonlijke Bildung, smaak, hogere en lagere cultuur en de rol van de elite in onze samenleving.



Je vergeet nog een paar van je interessegebieden, zoals remsporen in damesslipjes, kontneuken, Thaise meisjes en Aldi-pindakaas.



Maar mijn complimenten voor je avatar: hij is hilarisch!
Alle reacties Link kopieren
Eens met Webs.
Alle reacties Link kopieren
Martin ik denk dat je je voordoet alsof je je in elitaire kringen begeeft, maar ben bang dat je uit een gewoon arbeidersgezin komt en nu een beetje de pretentieuze bal uit gaat hangen.

Bovendien lijkt je OP inderdaad voort te komen uit de uitzending van Jort van een maand geleden.



De meeste mensen van adel/goede komaf (n dan heb ik het niet over de nieuwrijken), kijken gelukkig niet neer op andere mensen. Zou jij nog

iets van kunnen leren.



Ik kom uit een 'gewoon' gezin, met ouders die dan wel weer ouders hadden die wisten hoe het heurde.

Ik zeg WC, stropdas (ik haat het woord das, al helemaal als het voor het woord sjaal gebruikt wordt), gebakje (een hazelino
Alle reacties Link kopieren
quote:gemini2011 schreef op 04 februari 2012 @ 20:26:

Martin ik denk dat je je voordoet alsof je je in elitaire kringen begeeft, maar ben bang dat je uit een gewoon arbeidersgezin komt en nu een beetje de pretentieuze bal uit gaat hangen.

Bovendien lijkt je OP inderdaad voort te komen uit de uitzending van Jort van een maand geleden.



De meeste mensen van adel/goede komaf (n dan heb ik het niet over de nieuwrijken), kijken gelukkig niet neer op andere mensen. Zou jij nog

iets van kunnen leren.



Ik kom uit een 'gewoon' gezin, met ouders die dan wel weer ouders hadden die wisten hoe het heurde.

Ik zeg WC, stropdas (ik haat het woord das, al helemaal als het voor het woord sjaal gebruikt wordt), gebakje (een hazelinoAlleen van Maison Kelder!
Luister nou maar gewoon naar wat ik zeg!
Alle reacties Link kopieren
Martin ik denk dat je je voordoet alsof je je in elitaire kringen begeeft, maar ben bang dat je uit een gewoon arbeidersgezin komt en nu een beetje de pretentieuze bal uit gaat hangen.

Bovendien lijkt je OP inderdaad voort te komen uit de uitzending van Jort van een maand geleden.



De meeste mensen van adel/goede komaf (en dan heb ik het niet over de nieuwrijken), kijken gelukkig niet neer op andere mensen. Zou jij nog

iets van kunnen leren.



Ik kom uit een 'gewoon' gezin, met ouders die dan wel weer ouders hadden die wisten hoe het heurde.

Ik zeg WC, stropdas (ik haat het woord das, al helemaal als het voor het woord sjaal gebruikt wordt), gebakje (een hazelino) een stuk taart (appeltaart), koelkast, auto, afwasmachine.



Bovendien zeg ik 'eet smakelijk'. Erg hè?



O en Jort is geweldig, maar mij ook iets te klein en te iel, maar heb zeker een zwak voor die man.

Dit is een oud topic. Het topic is daarom gesloten.
Maak een nieuw topic aan om verder praten over dit onderwerp.

Terug naar boven