Psyche
alle pijlers
(On)gezond rouwen
zaterdag 18 juni 2016 21:57
*fuck de herkenbaarheid*
Recentelijk is iemand die mij heel dierbaar is (oma die mij half opgevoed heeft, ze was meer als een moeder voor me) overleden.
Ik ben altijd iemand geweest die in een crisissituatie in de regelstand gaat. Ik blijf kalm, kan heel helder denken en ga aan de slag om dingen te regelen. Voor dit overlijden moest ik halsoverkop naar het buitenland, had te maken met een moeder die totaal niet kalm en helder was en had een hoop te regelen (en nog steeds).
We zijn ondertussen dik een maand verder. Toen we terug thuis waren ben ik direct aan het werk gegaan en heb me daar op gestort. Ik ga als een speer, ben nog nooit zo productief geweest. Tussendoor regel ik zaken waar mijn moeder momenteel niet toe in staat is, mijn huishouden loopt op rolletjes en ik onderhoud ook nog mijn sociale leven.
Dit is niet bepaald hoe ik zelf van tevoren gedacht had dat ik op oma's overlijden zou reageren (het was vrij onverwachts maar mensje was niet de gezondste en je weet immers dat mensen ooit dood gaan dus daar heb ik best wel eens over nagedacht). Ik had gedacht dat ik helemaal kapot van verdriet zou zijn, ik kon al zitten huilen als een klein kind bij de gedachte dat oma er niet meer was. En nu? Nu stop ik het weg. Denk ik. Geen idee. Ik kies er in ieder geval bewust voor om er niet mee bezig te zijn en vermijd dingen die iets zouden kunnen triggeren. Ik heb ook geen behoefte om er over te praten met mensen. En ik kan er slecht tegen als ik mijn moeder moet troosten/steunen. Mijn moeder stuurt me dan filmpjes van oma. En ik kijk ze niet. Ik mag van mezelf niet zwak zijn, want er moet iemand zijn die de sterke is. En dat ben ik altijd...
In principe heb ik voor mezelf besloten dat wat ik doe mag. Als ik wel de behoefte krijg om me over te geven aan verdriet dan mag dat ook. Maar voor nu wil ik dat nog niet.
Het enige wat me stoort is dat mensen er zo makkelijk over doen. Sommige mensen zeggen een keer gecondoleerd en de volgende keer dat ze je zien praten ze er amper over en vragen er niet naar. Alsof het allemaal niks is. Misschien komt het omdat ik een wat andere band had met mijn oma dan de gemiddelde persoon. En het slaat ook nergens op, want ik wil er niet te veel over praten maar erger me wel dat mensen er niet naar vragen en er zo makkelijk over lijken te denken
Is dat normaal? En zo ja, wanneer is het niet meer normaal? Wanneer spreek je van ongezond rouwen? En hoe doe je dat überhaupt? Gezond rouwen?
Recentelijk is iemand die mij heel dierbaar is (oma die mij half opgevoed heeft, ze was meer als een moeder voor me) overleden.
Ik ben altijd iemand geweest die in een crisissituatie in de regelstand gaat. Ik blijf kalm, kan heel helder denken en ga aan de slag om dingen te regelen. Voor dit overlijden moest ik halsoverkop naar het buitenland, had te maken met een moeder die totaal niet kalm en helder was en had een hoop te regelen (en nog steeds).
We zijn ondertussen dik een maand verder. Toen we terug thuis waren ben ik direct aan het werk gegaan en heb me daar op gestort. Ik ga als een speer, ben nog nooit zo productief geweest. Tussendoor regel ik zaken waar mijn moeder momenteel niet toe in staat is, mijn huishouden loopt op rolletjes en ik onderhoud ook nog mijn sociale leven.
Dit is niet bepaald hoe ik zelf van tevoren gedacht had dat ik op oma's overlijden zou reageren (het was vrij onverwachts maar mensje was niet de gezondste en je weet immers dat mensen ooit dood gaan dus daar heb ik best wel eens over nagedacht). Ik had gedacht dat ik helemaal kapot van verdriet zou zijn, ik kon al zitten huilen als een klein kind bij de gedachte dat oma er niet meer was. En nu? Nu stop ik het weg. Denk ik. Geen idee. Ik kies er in ieder geval bewust voor om er niet mee bezig te zijn en vermijd dingen die iets zouden kunnen triggeren. Ik heb ook geen behoefte om er over te praten met mensen. En ik kan er slecht tegen als ik mijn moeder moet troosten/steunen. Mijn moeder stuurt me dan filmpjes van oma. En ik kijk ze niet. Ik mag van mezelf niet zwak zijn, want er moet iemand zijn die de sterke is. En dat ben ik altijd...
In principe heb ik voor mezelf besloten dat wat ik doe mag. Als ik wel de behoefte krijg om me over te geven aan verdriet dan mag dat ook. Maar voor nu wil ik dat nog niet.
Het enige wat me stoort is dat mensen er zo makkelijk over doen. Sommige mensen zeggen een keer gecondoleerd en de volgende keer dat ze je zien praten ze er amper over en vragen er niet naar. Alsof het allemaal niks is. Misschien komt het omdat ik een wat andere band had met mijn oma dan de gemiddelde persoon. En het slaat ook nergens op, want ik wil er niet te veel over praten maar erger me wel dat mensen er niet naar vragen en er zo makkelijk over lijken te denken
Is dat normaal? En zo ja, wanneer is het niet meer normaal? Wanneer spreek je van ongezond rouwen? En hoe doe je dat überhaupt? Gezond rouwen?
zondag 19 juni 2016 19:47
Mat, ik reageer even alleen op je OP want vanuit Japan met slecht internet leest het lastig verder, maar mijn interesse werd gewekt door de post van tara op de fb-groep...
In mijn ervaring is rouwen het meest irrationele, pure gevoel dat je ooit zult voelen. Of dat nu is door de ogen uit je kop te huilen, alles weg te stoppen of een combinatie van allebei. Rouwen is overleven en verder gaan, niets meer en niets minder. Praktisch 5 jaar geleden is het al, dat mijn vader overleed. En nog steeds, zijn verjaardag laatst, vaderdag vandaag... Het blijft moeilijk.
Wat uiteindelijk de scherpe randjes eraf haalde was dat ik me realiseerde dat die scherpe randjes er altijd zullen zijn, alleen wat minder vaak. Maar daar ben je nu nog niet. Nu ben je nog bezig met überhaupt het nieuws echt te laten landen. Hoe ik het voelde was dat er een soort waas over alles lag waar ik me pas van bewust werd toen hij begon op te trekken.
Maar wat het ook is, je copingstrategie, en hoe en wanneer dit ook optreedt, dat is jouw manier. Het is pas ongezond als het je niet verder helpt.
Ik kan je, 5 jaar na dato zeggen, dat ik met heel mijn hart heb gehouden van de man die de beste vader ter wereld was en dat ik het geluk heb gehad om hem 21 jaar te mogen kennen. Ik kan je, 5 jaar na dato, vertellen dat mijn leven net zo de moeite waard is als voordat hij ziek werd en overleed, en dat, hoewel het me 180 graden heeft veranderd, ik het goed heb verwerkt.
Ik kan je ook vertellen hoe de gezonde rouwreactie volgens mijn geneeskundeboeken 1 maand had moeten duren. Mijn rouwreactie duurde jaren. Tegen de idioot die dat boek heeft geschreven zou ik alleen maar willen zeggen: dank god op je blote knietjes dat je nooit iemand hebt verloren van wie je echt hebt gehouden. Maar het gaat erom dat je na een maand weer in staat zou moeten zijn om je werkzaamheden en normale dagelijks leven op te pakken. Niet om de rest.
Dus zelfs volgens de - naar mijn idee volslagen kille - psychiatrische definitie is je rouwreactie gezond. Ik had vele maanden nodig voor ik me weer mezelf voelde en normaal functioneerde. En het gaat nu prima met me. Ik had jaren nodig om mijn houvast - geneeskunde - los te laten. Dat was mijn vlucht, maar ook dat waarvan mijn vader wist dat ik het zou worden; arts. Ik kon dat niet loslaten, want dat was een stukje van hem ook, voor mij.
Voor mijn gevoel is dat het laatste stukje geweest. Dat heeft 4 jaar gekost. Een maand. My ass.
Grote liefde kost een groot verdriet. En verdriet uit zich op een miljoen manieren. Wat je schrijft vind ik volkomen normaal. Laat het gebeuren. Al je gevoel: niks voelen, je oké voelen, wegstoppen, huilen, schreeuwen, boosheid, geluk, verdriet. Het komt zoals het komt en welke emotie ook en voor hoe lang ook.. Het heeft een functie. Vertrouw erop dat je sterk genoeg bent om die emoties te voelen, vertrouw erop dat je sterk genoeg bent om te rouwen. Op jóúw manier. De goede manier.
veel sterkte en dikke knuffel
In mijn ervaring is rouwen het meest irrationele, pure gevoel dat je ooit zult voelen. Of dat nu is door de ogen uit je kop te huilen, alles weg te stoppen of een combinatie van allebei. Rouwen is overleven en verder gaan, niets meer en niets minder. Praktisch 5 jaar geleden is het al, dat mijn vader overleed. En nog steeds, zijn verjaardag laatst, vaderdag vandaag... Het blijft moeilijk.
Wat uiteindelijk de scherpe randjes eraf haalde was dat ik me realiseerde dat die scherpe randjes er altijd zullen zijn, alleen wat minder vaak. Maar daar ben je nu nog niet. Nu ben je nog bezig met überhaupt het nieuws echt te laten landen. Hoe ik het voelde was dat er een soort waas over alles lag waar ik me pas van bewust werd toen hij begon op te trekken.
Maar wat het ook is, je copingstrategie, en hoe en wanneer dit ook optreedt, dat is jouw manier. Het is pas ongezond als het je niet verder helpt.
Ik kan je, 5 jaar na dato zeggen, dat ik met heel mijn hart heb gehouden van de man die de beste vader ter wereld was en dat ik het geluk heb gehad om hem 21 jaar te mogen kennen. Ik kan je, 5 jaar na dato, vertellen dat mijn leven net zo de moeite waard is als voordat hij ziek werd en overleed, en dat, hoewel het me 180 graden heeft veranderd, ik het goed heb verwerkt.
Ik kan je ook vertellen hoe de gezonde rouwreactie volgens mijn geneeskundeboeken 1 maand had moeten duren. Mijn rouwreactie duurde jaren. Tegen de idioot die dat boek heeft geschreven zou ik alleen maar willen zeggen: dank god op je blote knietjes dat je nooit iemand hebt verloren van wie je echt hebt gehouden. Maar het gaat erom dat je na een maand weer in staat zou moeten zijn om je werkzaamheden en normale dagelijks leven op te pakken. Niet om de rest.
Dus zelfs volgens de - naar mijn idee volslagen kille - psychiatrische definitie is je rouwreactie gezond. Ik had vele maanden nodig voor ik me weer mezelf voelde en normaal functioneerde. En het gaat nu prima met me. Ik had jaren nodig om mijn houvast - geneeskunde - los te laten. Dat was mijn vlucht, maar ook dat waarvan mijn vader wist dat ik het zou worden; arts. Ik kon dat niet loslaten, want dat was een stukje van hem ook, voor mij.
Voor mijn gevoel is dat het laatste stukje geweest. Dat heeft 4 jaar gekost. Een maand. My ass.
Grote liefde kost een groot verdriet. En verdriet uit zich op een miljoen manieren. Wat je schrijft vind ik volkomen normaal. Laat het gebeuren. Al je gevoel: niks voelen, je oké voelen, wegstoppen, huilen, schreeuwen, boosheid, geluk, verdriet. Het komt zoals het komt en welke emotie ook en voor hoe lang ook.. Het heeft een functie. Vertrouw erop dat je sterk genoeg bent om die emoties te voelen, vertrouw erop dat je sterk genoeg bent om te rouwen. Op jóúw manier. De goede manier.
veel sterkte en dikke knuffel
maandag 20 juni 2016 16:28
Matroesjka, allereerst gecondoleerd met het overlijden van je grootmoeder. Ik begrijp dat je haar erg mist. Rouwen doet iedereen op zijn eigen manier. Jij bent nu sterk, dat past bij jou. Er komt vanzelf een moment dat alles gedaan is, er niets meer te regelen valt en jij stil staat. Misschien is dat het moment dat je jezelf toestaat verdriet te voelen. Misschien ook niet. Waar je denk ik wel op moet letten is dat je gedrag (je groot houden, alles regelen) en je behoeftes (je wilt graag dat men naar je oma vraagt, dat je kunt zeggen dat je haar mist) niet met elkaar overeenstemmen. Op die manier kunnen mensen om je heen, die je willen helpen, je niet steunen. Misschien kun je aangeven dat je er nu geen behoefte aan hebt om over je oma te praten maar dat je het wel fijn vindt als men er naar vraagt?
maandag 27 juni 2016 14:18
quote:matroesjka_ schreef op 25 juni 2016 @ 06:57:
Volgens mij is mijn brein het gevecht met zichzelf aangegaan. Sinds een paar dagen droom ik over oma en word dan huilend wakker. Helaas lucht het niet echt op.
Niet zo raar, toch, dat je juist nu over je oma droomt? En dat je dan huilend wakker wordt, vind ik ook wel logisch: overdag houdt je je sterk, maar 's nachts in je dromen doet je verstand niet mee, dan overheersen de emoties. En dat is goed, dat zorgt voor een balans. Laat het maar gewoon over je heen komen. Er tegen vechten kun je toch niet als je slaapt...
Ik merk vandaag heel erg de beperking van het geschreven woord: bij alles wat ik typ, denk ik: komt dat niet heel erg betweterig over? Ik ken jou niet en jij kent mij niet, dus we weten van elkaar niet hoe de ander iets bedoelt of hoe het op de ander overkomt wat we schrijven. Ik weet alleen dat je een groot verdriet voelt, waarvan je niet weet hoe je dat een plek moet geven. En ik weet uit ervaring hoe dat is, dus ik probeer met je mee te denken en je een hart onder de riem te steken. Ik hoop dat het lukt.
Volgens mij is mijn brein het gevecht met zichzelf aangegaan. Sinds een paar dagen droom ik over oma en word dan huilend wakker. Helaas lucht het niet echt op.
Niet zo raar, toch, dat je juist nu over je oma droomt? En dat je dan huilend wakker wordt, vind ik ook wel logisch: overdag houdt je je sterk, maar 's nachts in je dromen doet je verstand niet mee, dan overheersen de emoties. En dat is goed, dat zorgt voor een balans. Laat het maar gewoon over je heen komen. Er tegen vechten kun je toch niet als je slaapt...
Ik merk vandaag heel erg de beperking van het geschreven woord: bij alles wat ik typ, denk ik: komt dat niet heel erg betweterig over? Ik ken jou niet en jij kent mij niet, dus we weten van elkaar niet hoe de ander iets bedoelt of hoe het op de ander overkomt wat we schrijven. Ik weet alleen dat je een groot verdriet voelt, waarvan je niet weet hoe je dat een plek moet geven. En ik weet uit ervaring hoe dat is, dus ik probeer met je mee te denken en je een hart onder de riem te steken. Ik hoop dat het lukt.
maandag 27 juni 2016 15:33
Nog geen 2 maanden geleden is mijn vader overleden, totaal onverwacht. Ik ben 30, heb m'n leven prima op orde, maar ik wist niet wat een enorme impact zoiets zou hebben, wat een pijn dit doet. Het is niet dat ik niet meer functioneer, maar het grijpt me met enige regelmaat bij de keel. Zo intens verstikkend. Ik vraag me af hoe lang dat duurt.
En inderdaad, er zijn mensen die niets zeggen. Geen kaartje, geen berichtje, geen belletje. Onvoorstelbaar. Misschien zijn ze bang, bang het verkeerde te zeggen. Maar er is niets verkeerds aan het benoemen van verdrietige dingen toch? Hoe moet dat straks als we naar vrienden van m'n vriend gaan, die mij niets hebben laten horen. Mag ik er dan niet over praten, of moet ik dan ineens aanhoren hoe erg ze het vinden voor me. Terwijl het blijkbaar nog teveel moeite was om mij persoonlijk, (ze hebben mijn nummer ) wat te laten horen. Goh, ik kan er nu al boos om worden
Gelukkig zijn er ook ontzettend veel mensen die wel geïnteresseerd zijn en meeleven!
Maar goed, vooralsnog valt het me zwaar en moet ik vooral niet aan de toekomst denken. Een toekomst waarin onze toekomstige kinderen de meest leuke opa die er bestaat niet zullen leren kennen. En wat als we straks een nieuw huis kopen, wie gaat ons klusadvies geven en zo nog ontelbaar dingen waarbij ik m'n vader helemaal nog niet kan missen. En al die momenten waar ik denk; oh, dit moet ik mijn vader even laten weten....
En, hoewel ik vooral meelees hier en weinig reageer op dit forum, toch een dikke knuffel voor iedereen hier. Ik lees zoveel herkenbare gevoelens
En inderdaad, er zijn mensen die niets zeggen. Geen kaartje, geen berichtje, geen belletje. Onvoorstelbaar. Misschien zijn ze bang, bang het verkeerde te zeggen. Maar er is niets verkeerds aan het benoemen van verdrietige dingen toch? Hoe moet dat straks als we naar vrienden van m'n vriend gaan, die mij niets hebben laten horen. Mag ik er dan niet over praten, of moet ik dan ineens aanhoren hoe erg ze het vinden voor me. Terwijl het blijkbaar nog teveel moeite was om mij persoonlijk, (ze hebben mijn nummer ) wat te laten horen. Goh, ik kan er nu al boos om worden
Gelukkig zijn er ook ontzettend veel mensen die wel geïnteresseerd zijn en meeleven!
Maar goed, vooralsnog valt het me zwaar en moet ik vooral niet aan de toekomst denken. Een toekomst waarin onze toekomstige kinderen de meest leuke opa die er bestaat niet zullen leren kennen. En wat als we straks een nieuw huis kopen, wie gaat ons klusadvies geven en zo nog ontelbaar dingen waarbij ik m'n vader helemaal nog niet kan missen. En al die momenten waar ik denk; oh, dit moet ik mijn vader even laten weten....
En, hoewel ik vooral meelees hier en weinig reageer op dit forum, toch een dikke knuffel voor iedereen hier. Ik lees zoveel herkenbare gevoelens
dinsdag 28 juni 2016 03:25
quote:waaromdaarom schreef op 27 juni 2016 @ 15:33:
Nog geen 2 maanden geleden is mijn vader overleden, totaal onverwacht. Ik ben 30, heb m'n leven prima op orde, maar ik wist niet wat een enorme impact zoiets zou hebben, wat een pijn dit doet. Het is niet dat ik niet meer functioneer, maar het grijpt me met enige regelmaat bij de keel. Zo intens verstikkend. Ik vraag me af hoe lang dat duurt.
En inderdaad, er zijn mensen die niets zeggen. Geen kaartje, geen berichtje, geen belletje. Onvoorstelbaar. Misschien zijn ze bang, bang het verkeerde te zeggen. Maar er is niets verkeerds aan het benoemen van verdrietige dingen toch? Hoe moet dat straks als we naar vrienden van m'n vriend gaan, die mij niets hebben laten horen. Mag ik er dan niet over praten, of moet ik dan ineens aanhoren hoe erg ze het vinden voor me. Terwijl het blijkbaar nog teveel moeite was om mij persoonlijk, (ze hebben mijn nummer ) wat te laten horen. Goh, ik kan er nu al boos om worden
Gelukkig zijn er ook ontzettend veel mensen die wel geïnteresseerd zijn en meeleven!
Maar goed, vooralsnog valt het me zwaar en moet ik vooral niet aan de toekomst denken. Een toekomst waarin onze toekomstige kinderen de meest leuke opa die er bestaat niet zullen leren kennen. En wat als we straks een nieuw huis kopen, wie gaat ons klusadvies geven en zo nog ontelbaar dingen waarbij ik m'n vader helemaal nog niet kan missen. En al die momenten waar ik denk; oh, dit moet ik mijn vader even laten weten....
En, hoewel ik vooral meelees hier en weinig reageer op dit forum, toch een dikke knuffel voor iedereen hier. Ik lees zoveel herkenbare gevoelens
In mijn ervaring is wat ze wél zeggen soms nog pijnlijker dan niets zeggen. Ik was 21 toen mijn vader overleed, mijn zusje 18. Maar mijn vader al 63. 'Oh maar dan was hij al best oud, hij heeft jullie gewoon pas heel laat gekregen'. Ik heb het niet een keer gehoord, meerdere. Nu begrijp ik wel dat dat geruststelling voor henzelf was, ofzoiets. 'Mijn vader is pas 53, dan zal mij zoiets wel niet overkomen', zeg maar.
Maar op dat moment was het zo pijnlijk. Alsof het minder erg was omdat mijn vader 'al' begin 60 was. Hij was zo fit als een 40er voor hij ziek werd. Mijn schoonvader is nu zijn leeftijd maar die begint echt al oud te worden. Maar mijn vader was niet oud met 60. Ik heb me daar zo kwaad om kunnen maken.
Maar ik ben ermee gestopt om mensen die wel iets lieten horen maar het verkeerde, of niets lieten horen iets kwalijk te nemen. Het is gewoon moeilijk voor mensen. Je weet niet of iemand wil of je er naar vraagt, als je niet heel dichtbij staat, zoals de vrienden van jouw vriend, dan ben je misschien wel bang dat diegene helemaal niet op een appje/kaartje/belletje van jou zit te wachten. Sommige mensen voelen het juist als een opgave om dan te moeten reageren op al die 'sterktes'.
Sociaal gezien is het gewoon heel lastig soms om te bepalen hoe 'dichtbij' je staat. Ik heb iedereen een sms gestuurd met 'Hij is dood. Ik sms wel als ik iemand wil spreken.' Ik wilde helemaal geen contact, met niemand niet. De 20 smsjes die daarop volgden vond ik al vreselijk. Ik had er niet aan moeten denken dat de vrienden van mijn man me ook nog hadden gesmst. Bij elk smsje brak ik namelijk.
Ik denk dat er geen goed of fout is in het omgaan met verlies. Niet als de verliezer zelf, maar ook niet als buitenstaander. Mensen zeggen dingen of laten dingen uit onmacht, onzekerheid, of omdat ze denken dat het juist wel troost biedt, en op het hoogtepunt van je verdriet kanaliseer je je emoties juist heel erg richting zoiets dat je dwars zit. Ik zie het als bliksemafleiding. Heeft ook een functie.
Ik heb met een iemand het contact verbroken na mijn vaders overlijden. Heb haar nog een paar keer gezien. Zij heeft in mijn ogen iets onvergeeflijks gedaan en na al die jaren ben ik er nog boos om. Voor de rest heb ik de afgelopen jaren excuses gehoord van mensen met wie ik de draad allang weer heb opgepakt, die het gevoel hadden dat ze het 'beter' hadden kunnen doen.
Dan denk ik altijd: Lief van je, maar het had geen verschil gemaakt. Rouwen doe je alleen en andere mensen kunnen die wonden niet helen. Niet met woorden, niet met knuffels, niet met troost. Where I went, back then, I went alone. Zelfs mijn man (toen vriend) kon ik het niet uitleggen, zelfs niet terwijl zijn moeder ook overleden is aan kanker toen hij 21 was. Zelfs mijn eigen zusje rouwde op een totaal andere manier. Ik vond het het allereenzaamste gevoel ter wereld en ik wilde alleen maar schreeuwen want ik stikte erin maar ik kwam er niet uit. Niet door te praten, niet door me ergens anders op te storten. Het leek of er gewoon geen plek groot genoeg was voor mijn verdriet. Het was overal.
En wat mensen ook wel of niet hadden gezegd, wouldn't have made a difference.
Dat kan voor jou natuurlijk heel anders liggen. Maar ik was juist blij dat 'vrienden van' me met rust lieten. Ik haatte het woord 'gecondoleerd'.
Dus neem het ze niet kwalijk, wil ik zeggen. Als het de vrienden van mijn man waren geweest hadden ze het juist precies goed gedaan. En natuurlijk mag je er straks over praten, als jij daar behoefte aan hebt.
Ik ben altijd heel duidelijk geweest over hoe ik me voelde en wat ik wilde, dan kon mijn man dat ook aan anderen doorgeven, dat vond hij ook fijn. Met kerst barstte ik in tranen uit aan het diner bij mijn schoonfamilie en ben alleen weggegaan, later wel weer teruggekomen aan tafel. Mijn schoonzusje vond het lullig dat mijn man niet achter me aan was gekomen, maar ik had hem dat juist gevraagd, omdat ik anders niet meer kalmeer, ik ken mezelf.
Iedereen is anders en mensen bedoelen het niet kwaad.
En ik doe het zelf ook. Een maand voor mijn vader overleed, ging mijn opa dood (moederskant) en een paar maanden erna mijn oma (ook moederskant). Maar ik had geen ruimte daarvoor. Ik vond het zo natuurlijk dat oude mensen doodgingen, ik heb letterlijk geen seconde verdriet gehad, geen traan gelaten, hoe ik ook mijn best deed, ik voelde het niet. En ik voel het nog steeds niet. Dat heeft mijn moeder erg gekwetst en dat heeft ze nooit eerder tegen me gezegd dan 2 weken geleden toen we op bezoek waren bij m'n papa. En nu voel ik wel een soort verdriet. Niet om mijn opa & oma, maar om het feit dat ik dat niet kon voelen op dat moment, om het feit dat ik nooit heb kunnen huilen om ze, omdat ik simpelweg geen verdriet meer over had.
En ik vind het naar voor mijn moeder, die dat moest zien, hoe haar dochters geen krimp gaven om het verlies van hun opa & oma, hoe dat van ons afgleed. Dat moet pijn hebben gedaan.
Nog geen 2 maanden geleden is mijn vader overleden, totaal onverwacht. Ik ben 30, heb m'n leven prima op orde, maar ik wist niet wat een enorme impact zoiets zou hebben, wat een pijn dit doet. Het is niet dat ik niet meer functioneer, maar het grijpt me met enige regelmaat bij de keel. Zo intens verstikkend. Ik vraag me af hoe lang dat duurt.
En inderdaad, er zijn mensen die niets zeggen. Geen kaartje, geen berichtje, geen belletje. Onvoorstelbaar. Misschien zijn ze bang, bang het verkeerde te zeggen. Maar er is niets verkeerds aan het benoemen van verdrietige dingen toch? Hoe moet dat straks als we naar vrienden van m'n vriend gaan, die mij niets hebben laten horen. Mag ik er dan niet over praten, of moet ik dan ineens aanhoren hoe erg ze het vinden voor me. Terwijl het blijkbaar nog teveel moeite was om mij persoonlijk, (ze hebben mijn nummer ) wat te laten horen. Goh, ik kan er nu al boos om worden
Gelukkig zijn er ook ontzettend veel mensen die wel geïnteresseerd zijn en meeleven!
Maar goed, vooralsnog valt het me zwaar en moet ik vooral niet aan de toekomst denken. Een toekomst waarin onze toekomstige kinderen de meest leuke opa die er bestaat niet zullen leren kennen. En wat als we straks een nieuw huis kopen, wie gaat ons klusadvies geven en zo nog ontelbaar dingen waarbij ik m'n vader helemaal nog niet kan missen. En al die momenten waar ik denk; oh, dit moet ik mijn vader even laten weten....
En, hoewel ik vooral meelees hier en weinig reageer op dit forum, toch een dikke knuffel voor iedereen hier. Ik lees zoveel herkenbare gevoelens
In mijn ervaring is wat ze wél zeggen soms nog pijnlijker dan niets zeggen. Ik was 21 toen mijn vader overleed, mijn zusje 18. Maar mijn vader al 63. 'Oh maar dan was hij al best oud, hij heeft jullie gewoon pas heel laat gekregen'. Ik heb het niet een keer gehoord, meerdere. Nu begrijp ik wel dat dat geruststelling voor henzelf was, ofzoiets. 'Mijn vader is pas 53, dan zal mij zoiets wel niet overkomen', zeg maar.
Maar op dat moment was het zo pijnlijk. Alsof het minder erg was omdat mijn vader 'al' begin 60 was. Hij was zo fit als een 40er voor hij ziek werd. Mijn schoonvader is nu zijn leeftijd maar die begint echt al oud te worden. Maar mijn vader was niet oud met 60. Ik heb me daar zo kwaad om kunnen maken.
Maar ik ben ermee gestopt om mensen die wel iets lieten horen maar het verkeerde, of niets lieten horen iets kwalijk te nemen. Het is gewoon moeilijk voor mensen. Je weet niet of iemand wil of je er naar vraagt, als je niet heel dichtbij staat, zoals de vrienden van jouw vriend, dan ben je misschien wel bang dat diegene helemaal niet op een appje/kaartje/belletje van jou zit te wachten. Sommige mensen voelen het juist als een opgave om dan te moeten reageren op al die 'sterktes'.
Sociaal gezien is het gewoon heel lastig soms om te bepalen hoe 'dichtbij' je staat. Ik heb iedereen een sms gestuurd met 'Hij is dood. Ik sms wel als ik iemand wil spreken.' Ik wilde helemaal geen contact, met niemand niet. De 20 smsjes die daarop volgden vond ik al vreselijk. Ik had er niet aan moeten denken dat de vrienden van mijn man me ook nog hadden gesmst. Bij elk smsje brak ik namelijk.
Ik denk dat er geen goed of fout is in het omgaan met verlies. Niet als de verliezer zelf, maar ook niet als buitenstaander. Mensen zeggen dingen of laten dingen uit onmacht, onzekerheid, of omdat ze denken dat het juist wel troost biedt, en op het hoogtepunt van je verdriet kanaliseer je je emoties juist heel erg richting zoiets dat je dwars zit. Ik zie het als bliksemafleiding. Heeft ook een functie.
Ik heb met een iemand het contact verbroken na mijn vaders overlijden. Heb haar nog een paar keer gezien. Zij heeft in mijn ogen iets onvergeeflijks gedaan en na al die jaren ben ik er nog boos om. Voor de rest heb ik de afgelopen jaren excuses gehoord van mensen met wie ik de draad allang weer heb opgepakt, die het gevoel hadden dat ze het 'beter' hadden kunnen doen.
Dan denk ik altijd: Lief van je, maar het had geen verschil gemaakt. Rouwen doe je alleen en andere mensen kunnen die wonden niet helen. Niet met woorden, niet met knuffels, niet met troost. Where I went, back then, I went alone. Zelfs mijn man (toen vriend) kon ik het niet uitleggen, zelfs niet terwijl zijn moeder ook overleden is aan kanker toen hij 21 was. Zelfs mijn eigen zusje rouwde op een totaal andere manier. Ik vond het het allereenzaamste gevoel ter wereld en ik wilde alleen maar schreeuwen want ik stikte erin maar ik kwam er niet uit. Niet door te praten, niet door me ergens anders op te storten. Het leek of er gewoon geen plek groot genoeg was voor mijn verdriet. Het was overal.
En wat mensen ook wel of niet hadden gezegd, wouldn't have made a difference.
Dat kan voor jou natuurlijk heel anders liggen. Maar ik was juist blij dat 'vrienden van' me met rust lieten. Ik haatte het woord 'gecondoleerd'.
Dus neem het ze niet kwalijk, wil ik zeggen. Als het de vrienden van mijn man waren geweest hadden ze het juist precies goed gedaan. En natuurlijk mag je er straks over praten, als jij daar behoefte aan hebt.
Ik ben altijd heel duidelijk geweest over hoe ik me voelde en wat ik wilde, dan kon mijn man dat ook aan anderen doorgeven, dat vond hij ook fijn. Met kerst barstte ik in tranen uit aan het diner bij mijn schoonfamilie en ben alleen weggegaan, later wel weer teruggekomen aan tafel. Mijn schoonzusje vond het lullig dat mijn man niet achter me aan was gekomen, maar ik had hem dat juist gevraagd, omdat ik anders niet meer kalmeer, ik ken mezelf.
Iedereen is anders en mensen bedoelen het niet kwaad.
En ik doe het zelf ook. Een maand voor mijn vader overleed, ging mijn opa dood (moederskant) en een paar maanden erna mijn oma (ook moederskant). Maar ik had geen ruimte daarvoor. Ik vond het zo natuurlijk dat oude mensen doodgingen, ik heb letterlijk geen seconde verdriet gehad, geen traan gelaten, hoe ik ook mijn best deed, ik voelde het niet. En ik voel het nog steeds niet. Dat heeft mijn moeder erg gekwetst en dat heeft ze nooit eerder tegen me gezegd dan 2 weken geleden toen we op bezoek waren bij m'n papa. En nu voel ik wel een soort verdriet. Niet om mijn opa & oma, maar om het feit dat ik dat niet kon voelen op dat moment, om het feit dat ik nooit heb kunnen huilen om ze, omdat ik simpelweg geen verdriet meer over had.
En ik vind het naar voor mijn moeder, die dat moest zien, hoe haar dochters geen krimp gaven om het verlies van hun opa & oma, hoe dat van ons afgleed. Dat moet pijn hebben gedaan.
dinsdag 28 juni 2016 03:33
Sorry, ik ratel een beetje. Ik vind rouw en alles eromheen eigenlijk gewoon heel interessante mechanismen en ik geef graag mijn kijk erop en lees graag andermans kijk erop omdat het voor iedereen zo verschillend is en toch zo hetzelfde in de kern.
'Echte' rouw is volgens mij iets dat je niet kunt begrijpen tot je het zelf hebt ervaren. En ik denk ook niet dat je per se rouwt om elke dierbare die je verliest. Ook mijn oma die stierf toen ik 18 was heb ik niet om gerouwd. Wel verdriet om gehad, maar niet lang, niet zo heftig, niet echte rouw zoals wat je hier leest en wat ik ervaren heb toen mijn vader overleed.
'Echte' rouw is volgens mij iets dat je niet kunt begrijpen tot je het zelf hebt ervaren. En ik denk ook niet dat je per se rouwt om elke dierbare die je verliest. Ook mijn oma die stierf toen ik 18 was heb ik niet om gerouwd. Wel verdriet om gehad, maar niet lang, niet zo heftig, niet echte rouw zoals wat je hier leest en wat ik ervaren heb toen mijn vader overleed.
dinsdag 28 juni 2016 04:33
Gecondoleerd Waarom daarom.
Herkenbaar ook met je praktische dingen. Hier is papa bijna een jaar dood en van de week vloog hier steeds de stop eruit in de keuken. Mijn man heeft de ballen verstand van die dingen dus ik pak instinctief m'n telefoon om papa te bellen. En zodra ik door heb wat ik doe ben ik boos heeeeel boos.
Ook heeft het me mijn beste vriendin gekost. Nog getuige op ons huwelijk notabene. Ze zit in de financiële problemen en moet dus voor dringende gevallen de auto lenen van haar moeder. Maar ze is niet langsgeweest. Heeft ook de telefoon niet gepakt. Het enige wat ze heeft gedaan is een keertje -knuf- getypt onder een Facebook status van me. Dat pik ik van een kennis maar niet van haar. En toen begon het. Zag ik op fb dat ze wél de auto kon lenen om met haar Kids naar de apeheul te gaan. Terwijl ik toen nog geen 30 km verderop zat in m'n ouderlijk huis.
Ook is ze niet komen condoleren en niet naar de uitvaart gegaan. En wat ik nog het ergste vond: ik werd nergens meer voor gevraagd en moest op fb zien hoe ze op een metal festival zat waar ik normaliter met haar heen ga.
Ik heb haar geconfronteerd en haar excuus 'tja je kent me en ik ben nou eenmaal niet zo goed met de dood'
Ik heb onze vriendschap de prullenbak in gedonderd zonder blikken of blozen onder het motto 'ik hoop dat jouw ouders 100 worden dat gun ik je echt maar wat ik je het meest gun is dat je betere vrienden naast je hebt staan dan wat voor vriendin jij voor mij bent geweest.'
Het is nu bijna een jaar later.
Ik heb nooit meer wat van haar gehoord. Bizar toch?
Herkenbaar ook met je praktische dingen. Hier is papa bijna een jaar dood en van de week vloog hier steeds de stop eruit in de keuken. Mijn man heeft de ballen verstand van die dingen dus ik pak instinctief m'n telefoon om papa te bellen. En zodra ik door heb wat ik doe ben ik boos heeeeel boos.
Ook heeft het me mijn beste vriendin gekost. Nog getuige op ons huwelijk notabene. Ze zit in de financiële problemen en moet dus voor dringende gevallen de auto lenen van haar moeder. Maar ze is niet langsgeweest. Heeft ook de telefoon niet gepakt. Het enige wat ze heeft gedaan is een keertje -knuf- getypt onder een Facebook status van me. Dat pik ik van een kennis maar niet van haar. En toen begon het. Zag ik op fb dat ze wél de auto kon lenen om met haar Kids naar de apeheul te gaan. Terwijl ik toen nog geen 30 km verderop zat in m'n ouderlijk huis.
Ook is ze niet komen condoleren en niet naar de uitvaart gegaan. En wat ik nog het ergste vond: ik werd nergens meer voor gevraagd en moest op fb zien hoe ze op een metal festival zat waar ik normaliter met haar heen ga.
Ik heb haar geconfronteerd en haar excuus 'tja je kent me en ik ben nou eenmaal niet zo goed met de dood'
Ik heb onze vriendschap de prullenbak in gedonderd zonder blikken of blozen onder het motto 'ik hoop dat jouw ouders 100 worden dat gun ik je echt maar wat ik je het meest gun is dat je betere vrienden naast je hebt staan dan wat voor vriendin jij voor mij bent geweest.'
Het is nu bijna een jaar later.
Ik heb nooit meer wat van haar gehoord. Bizar toch?
dinsdag 28 juni 2016 05:31
quote:Deadpool schreef op 28 juni 2016 @ 04:33:
Gecondoleerd Waarom daarom.
Herkenbaar ook met je praktische dingen. Hier is papa bijna een jaar dood en van de week vloog hier steeds de stop eruit in de keuken. Mijn man heeft de ballen verstand van die dingen dus ik pak instinctief m'n telefoon om papa te bellen. En zodra ik door heb wat ik doe ben ik boos heeeeel boos.
Ook heeft het me mijn beste vriendin gekost. Nog getuige op ons huwelijk notabene. Ze zit in de financiële problemen en moet dus voor dringende gevallen de auto lenen van haar moeder. Maar ze is niet langsgeweest. Heeft ook de telefoon niet gepakt. Het enige wat ze heeft gedaan is een keertje -knuf- getypt onder een Facebook status van me. Dat pik ik van een kennis maar niet van haar. En toen begon het. Zag ik op fb dat ze wél de auto kon lenen om met haar Kids naar de apeheul te gaan. Terwijl ik toen nog geen 30 km verderop zat in m'n ouderlijk huis.
Ook is ze niet komen condoleren en niet naar de uitvaart gegaan. En wat ik nog het ergste vond: ik werd nergens meer voor gevraagd en moest op fb zien hoe ze op een metal festival zat waar ik normaliter met haar heen ga.
Ik heb haar geconfronteerd en haar excuus 'tja je kent me en ik ben nou eenmaal niet zo goed met de dood'
Ik heb onze vriendschap de prullenbak in gedonderd zonder blikken of blozen onder het motto 'ik hoop dat jouw ouders 100 worden dat gun ik je echt maar wat ik je het meest gun is dat je betere vrienden naast je hebt staan dan wat voor vriendin jij voor mij bent geweest.'
Het is nu bijna een jaar later.
Ik heb nooit meer wat van haar gehoord. Bizar toch?Dat is ook onvergeeflijk. Maar van de vrienden van je vriend vind ik wel wat anders. Ik heb mijn toenmalige beste vriendin ook niet vergeven voor - in ons geval - haar gebrek aan begrip.
Gecondoleerd Waarom daarom.
Herkenbaar ook met je praktische dingen. Hier is papa bijna een jaar dood en van de week vloog hier steeds de stop eruit in de keuken. Mijn man heeft de ballen verstand van die dingen dus ik pak instinctief m'n telefoon om papa te bellen. En zodra ik door heb wat ik doe ben ik boos heeeeel boos.
Ook heeft het me mijn beste vriendin gekost. Nog getuige op ons huwelijk notabene. Ze zit in de financiële problemen en moet dus voor dringende gevallen de auto lenen van haar moeder. Maar ze is niet langsgeweest. Heeft ook de telefoon niet gepakt. Het enige wat ze heeft gedaan is een keertje -knuf- getypt onder een Facebook status van me. Dat pik ik van een kennis maar niet van haar. En toen begon het. Zag ik op fb dat ze wél de auto kon lenen om met haar Kids naar de apeheul te gaan. Terwijl ik toen nog geen 30 km verderop zat in m'n ouderlijk huis.
Ook is ze niet komen condoleren en niet naar de uitvaart gegaan. En wat ik nog het ergste vond: ik werd nergens meer voor gevraagd en moest op fb zien hoe ze op een metal festival zat waar ik normaliter met haar heen ga.
Ik heb haar geconfronteerd en haar excuus 'tja je kent me en ik ben nou eenmaal niet zo goed met de dood'
Ik heb onze vriendschap de prullenbak in gedonderd zonder blikken of blozen onder het motto 'ik hoop dat jouw ouders 100 worden dat gun ik je echt maar wat ik je het meest gun is dat je betere vrienden naast je hebt staan dan wat voor vriendin jij voor mij bent geweest.'
Het is nu bijna een jaar later.
Ik heb nooit meer wat van haar gehoord. Bizar toch?Dat is ook onvergeeflijk. Maar van de vrienden van je vriend vind ik wel wat anders. Ik heb mijn toenmalige beste vriendin ook niet vergeven voor - in ons geval - haar gebrek aan begrip.
dinsdag 28 juni 2016 07:50
Dankjewel Lux voor je verhelderende post. Je hebt gelijk! Ik moet me er ook niet druk om maken. Het is me ook absoluut geen onenigheid waard. Niet met mijn vriend, maar ook niet tussen hem en z'n vrienden. Gelukkig heb ik het dan ook niet tegen ze gezegd
En wat betreft dat alleen rouwen, dat is zo waar!
Goh, ik ben helemaal blij dat ik dit topic heb gelezen. Nou ja, blij vanwege de herkenning, niet vanwege de omstandigheden natuurlijk. Maar dat hoef ik jullie niet uit te leggen
En nu moet ik snel naar m'n werk!
En wat betreft dat alleen rouwen, dat is zo waar!
Goh, ik ben helemaal blij dat ik dit topic heb gelezen. Nou ja, blij vanwege de herkenning, niet vanwege de omstandigheden natuurlijk. Maar dat hoef ik jullie niet uit te leggen
En nu moet ik snel naar m'n werk!
dinsdag 28 juni 2016 18:56
quote:waaromdaarom schreef op 28 juni 2016 @ 07:50:
Dankjewel Lux voor je verhelderende post. Je hebt gelijk! Ik moet me er ook niet druk om maken. Het is me ook absoluut geen onenigheid waard. Niet met mijn vriend, maar ook niet tussen hem en z'n vrienden. Gelukkig heb ik het dan ook niet tegen ze gezegd
En wat betreft dat alleen rouwen, dat is zo waar!
Goh, ik ben helemaal blij dat ik dit topic heb gelezen. Nou ja, blij vanwege de herkenning, niet vanwege de omstandigheden natuurlijk. Maar dat hoef ik jullie niet uit te leggen
En nu moet ik snel naar m'n werk!
Fijn dat het verhelderend was en dat je er wat mee kunt.
Ik weet nog zo goed dat ik maanden voor mijn vader ziek werd dacht: wat als een van m'n ouders dood zou gaan? Volgens mij zou ik niet eens echt verdrietig zijn, wat voor ontaard kind ben ik?! Het was gewoon zo'n ver-van-m'n-bed-show, ik kon me zo NIET voorstellen wat rouw inhield. En god wat had ik het mis
Ik heb nog steeds wel eens mensen om me heen die klagen over dat iemand lang in een verlies 'blijft hangen', en dan zeg ik altijd: 'je snapt misschien gewoon niet helemaal hoe het is.' En dan hebben ze altijd iemand verloren die als een ouder voor ze was, of als een zus, dus ze snappen het heel goed en ik moet niet denken dat ik de enige ben die iemand verloren heeft. En dat ze dus ze precies weten hoe iemand zich voelt, want toen ZIJ iemand verloren...
Maar dat is juist voor mij het hele punt van dit proces: rouw is zo moeilijk omdat er geen handleiding voor is. Sommige mensen kun je verliezen en daarna weer door, anderen kost je jaren om overheen te komen. Je gaat anders met de dood om per sterfgeval, en anders met de buitenwereld om dan de vorige keer, of dan anderen. Rouw of verdriet is geen boekje dat je openslaat waarin je kunt kijken op welke bladzijde iemand is. En dat maakt het zo moeilijk.
Dat betekent niet dat je als omgeving niet moet meeleven, steunen, troosten, van je laten horen, iets doen. Maar het is wel verdomde moeilijk, juist omdat rouw alle gezichten en vormen aan kan nemen. En tijd kan kosten. Soms een paar weken, maar om over mijn vader heen te komen kostte me jaren. En hoewel het gat inmiddels wel dicht zit, trekt het litteken nog steeds.
Dat denken van: oh ik moet papa bellen! Dat ging het eerst denk ik. En elke keer dat je met de telefoon in je hand staat breekt je hart. Samen met de 'famous firsts': eerste kerst, eerste verjaardag, eerste vaderdag, eerste Sinterklaas, eerste sterfdag. Gruwelijke dagen, waarbij iedereen alleen maar die lege plek lijkt te zien. Tweede kerst werd al makkelijker. Daarna begon ik hem minder echt voor me te zien. Ik kan me zijn stem en houding nog wel voor de geest halen, maar alleen maar vaag. In het begin was dat zo levendig, alsof ik hem gisteren nog had gesproken. Maar ik heb hem al 5 jaar niet meer gesproken en de herinnering is vervaagd. Ik heb wel filmpjes, maar het is toch anders, het blijft minder hangen. Dat heeft me erg veel verdriet gedaan, dat hij niet meer zo levendig voor de geest te halen is.
Alleen dat al duurde 2 jaar. De nachtmerries duren al 5 jaar, niet om je bang te maken, Mat, maar ik heb ze soms nog. Vroeger droomde ik het steeds maar weer, dat mijn vader nog leefde met die tumor in z'n hoofd en dat iedereen hem was vergeten en hij helemaal alleen was en ik dagen verloren had laten gaan, weken, maanden.. En inmiddels jaren. Die droom grijpt me nog steeds zo naar de keel, word er nog huilend elke keer wakker van. Mijn man weet dan gelukkig precies wat er is en trekt me in zijn armen maar mán wat vind ik het een hel, die droom. Dat hij al die jaren ergens heeft gewoond en ik was hem vergeten/had hem genegeerd, terwijl hij ziek was, doodgaat binnenkort! Hoe KON ik? Brrr.
En dan de mijlpalen. Geen pa bij m'n afstuderen, bij m'n trouwen. Geen pa om me te steunen nu we met IVF gaan beginnen. Geen pa om mee te bespreken dat ik weer terugga naar school.
Het verdriet blijft. Maar het wordt anders, rustiger, minder momenten, minder heftig. Als een litteken dat met warm weer gaat jeuken ofzo, kan het niet goed omschrijven. Je wordt nooit meer helemaal de oude.
Maar dat wil je ook niet, of althans, ik niet, want pas toen ik voelde hoe ik verteerd werd van verdriet, besefte ik hoeveel ik van iemand kan houden. En hoe sterk onze levens verbonden waren. En hoeveel herinneringen we hebben. En dat mag ik allemaal houden. Ik moest rouwen om een verloren toekomst, maar ook leren houden van een verleden. En leren inzien hoe waardevol dat is.
Ik heb misschien niet lang een vader gehad. Maar hij was er. Hij was de beste vader ter wereld en ik zie hem als ik in de spiegel kijk (ik lijk op hem), in mijn studiekeuzes, in mijn denkwijze en in mijn man. Hij is overal en dat kan alleen maar omdat ik hem zo goed heb mogen kennen, omdat hij er altijd was. Maar ik mis hem alsnog, dat zal altijd blijven. Maar het troost me dat ik hem overal terugzie, dat ik alles wat we al hadden mocht houden.
Missschien heb je er wat aan in je eigen proces of een ander hier.
Nogmaals veel sterkte voor jullie allemaal
Dankjewel Lux voor je verhelderende post. Je hebt gelijk! Ik moet me er ook niet druk om maken. Het is me ook absoluut geen onenigheid waard. Niet met mijn vriend, maar ook niet tussen hem en z'n vrienden. Gelukkig heb ik het dan ook niet tegen ze gezegd
En wat betreft dat alleen rouwen, dat is zo waar!
Goh, ik ben helemaal blij dat ik dit topic heb gelezen. Nou ja, blij vanwege de herkenning, niet vanwege de omstandigheden natuurlijk. Maar dat hoef ik jullie niet uit te leggen
En nu moet ik snel naar m'n werk!
Fijn dat het verhelderend was en dat je er wat mee kunt.
Ik weet nog zo goed dat ik maanden voor mijn vader ziek werd dacht: wat als een van m'n ouders dood zou gaan? Volgens mij zou ik niet eens echt verdrietig zijn, wat voor ontaard kind ben ik?! Het was gewoon zo'n ver-van-m'n-bed-show, ik kon me zo NIET voorstellen wat rouw inhield. En god wat had ik het mis
Ik heb nog steeds wel eens mensen om me heen die klagen over dat iemand lang in een verlies 'blijft hangen', en dan zeg ik altijd: 'je snapt misschien gewoon niet helemaal hoe het is.' En dan hebben ze altijd iemand verloren die als een ouder voor ze was, of als een zus, dus ze snappen het heel goed en ik moet niet denken dat ik de enige ben die iemand verloren heeft. En dat ze dus ze precies weten hoe iemand zich voelt, want toen ZIJ iemand verloren...
Maar dat is juist voor mij het hele punt van dit proces: rouw is zo moeilijk omdat er geen handleiding voor is. Sommige mensen kun je verliezen en daarna weer door, anderen kost je jaren om overheen te komen. Je gaat anders met de dood om per sterfgeval, en anders met de buitenwereld om dan de vorige keer, of dan anderen. Rouw of verdriet is geen boekje dat je openslaat waarin je kunt kijken op welke bladzijde iemand is. En dat maakt het zo moeilijk.
Dat betekent niet dat je als omgeving niet moet meeleven, steunen, troosten, van je laten horen, iets doen. Maar het is wel verdomde moeilijk, juist omdat rouw alle gezichten en vormen aan kan nemen. En tijd kan kosten. Soms een paar weken, maar om over mijn vader heen te komen kostte me jaren. En hoewel het gat inmiddels wel dicht zit, trekt het litteken nog steeds.
Dat denken van: oh ik moet papa bellen! Dat ging het eerst denk ik. En elke keer dat je met de telefoon in je hand staat breekt je hart. Samen met de 'famous firsts': eerste kerst, eerste verjaardag, eerste vaderdag, eerste Sinterklaas, eerste sterfdag. Gruwelijke dagen, waarbij iedereen alleen maar die lege plek lijkt te zien. Tweede kerst werd al makkelijker. Daarna begon ik hem minder echt voor me te zien. Ik kan me zijn stem en houding nog wel voor de geest halen, maar alleen maar vaag. In het begin was dat zo levendig, alsof ik hem gisteren nog had gesproken. Maar ik heb hem al 5 jaar niet meer gesproken en de herinnering is vervaagd. Ik heb wel filmpjes, maar het is toch anders, het blijft minder hangen. Dat heeft me erg veel verdriet gedaan, dat hij niet meer zo levendig voor de geest te halen is.
Alleen dat al duurde 2 jaar. De nachtmerries duren al 5 jaar, niet om je bang te maken, Mat, maar ik heb ze soms nog. Vroeger droomde ik het steeds maar weer, dat mijn vader nog leefde met die tumor in z'n hoofd en dat iedereen hem was vergeten en hij helemaal alleen was en ik dagen verloren had laten gaan, weken, maanden.. En inmiddels jaren. Die droom grijpt me nog steeds zo naar de keel, word er nog huilend elke keer wakker van. Mijn man weet dan gelukkig precies wat er is en trekt me in zijn armen maar mán wat vind ik het een hel, die droom. Dat hij al die jaren ergens heeft gewoond en ik was hem vergeten/had hem genegeerd, terwijl hij ziek was, doodgaat binnenkort! Hoe KON ik? Brrr.
En dan de mijlpalen. Geen pa bij m'n afstuderen, bij m'n trouwen. Geen pa om me te steunen nu we met IVF gaan beginnen. Geen pa om mee te bespreken dat ik weer terugga naar school.
Het verdriet blijft. Maar het wordt anders, rustiger, minder momenten, minder heftig. Als een litteken dat met warm weer gaat jeuken ofzo, kan het niet goed omschrijven. Je wordt nooit meer helemaal de oude.
Maar dat wil je ook niet, of althans, ik niet, want pas toen ik voelde hoe ik verteerd werd van verdriet, besefte ik hoeveel ik van iemand kan houden. En hoe sterk onze levens verbonden waren. En hoeveel herinneringen we hebben. En dat mag ik allemaal houden. Ik moest rouwen om een verloren toekomst, maar ook leren houden van een verleden. En leren inzien hoe waardevol dat is.
Ik heb misschien niet lang een vader gehad. Maar hij was er. Hij was de beste vader ter wereld en ik zie hem als ik in de spiegel kijk (ik lijk op hem), in mijn studiekeuzes, in mijn denkwijze en in mijn man. Hij is overal en dat kan alleen maar omdat ik hem zo goed heb mogen kennen, omdat hij er altijd was. Maar ik mis hem alsnog, dat zal altijd blijven. Maar het troost me dat ik hem overal terugzie, dat ik alles wat we al hadden mocht houden.
Missschien heb je er wat aan in je eigen proces of een ander hier.
Nogmaals veel sterkte voor jullie allemaal
dinsdag 28 juni 2016 19:22
quote:matroesjka_ schreef op 18 juni 2016 @ 22:10:
En op de een of andere manier wil ik er misschien ook wel over praten. Anders zou ik dit topic niet openen. Maar als mensen in mijn omgeving me vragen hoe het met me gaat zeg ik gewoon 'goed' en verder niks. Want ik wil er niet over praten. Zelfs met mijn man niet.
Maar toch neem je mensen dan kwalijk dat ze er niet verder naar vragen? Ik snap het even niet geloof ik.
Sterkte overigens.
En op de een of andere manier wil ik er misschien ook wel over praten. Anders zou ik dit topic niet openen. Maar als mensen in mijn omgeving me vragen hoe het met me gaat zeg ik gewoon 'goed' en verder niks. Want ik wil er niet over praten. Zelfs met mijn man niet.
Maar toch neem je mensen dan kwalijk dat ze er niet verder naar vragen? Ik snap het even niet geloof ik.
Sterkte overigens.
woensdag 29 juni 2016 02:40
