Actueel
alle pijlers
De sociologie van taalgebruik
zaterdag 4 februari 2012 15:56
Zoals de meesten hier zullen weten, ben ik geinteresseerd in onderwerpen als opvoeding, normen en waarden, etiquette, persoonlijke Bildung, smaak, hogere en lagere cultuur en de rol van de elite in onze samenleving.
Een leuk onderwerp in die categorie is wat ik de "sociologie van taal" noem. In hoeverre kun je aan iemands taalgebruik dingen afleiden wat iemands sociaal-economische achtergrond is en hoeveel "cultureel kapitaal" iemand heeft?
En dan heb ik het niet over echte taalfouten ("hun hebben", "groter als"), maar over woorden die een burgerlijke achtergrond verraden. Ik gebruik "burgerlijk" hier overigens neutraal, niet met een denigrerende connotatie.
Over precies dit onderwerp heeft ooit een omslagartikel in de HP/De Tijd gestaan, en toen kwamen de bekende voorbeelden naar voren van woorden die niet kunnen voor nette mensen: toilet, stropdas, colbertje, pantalon, gebakje, "eet smakelijk", kostuum, vaatwasser, koelkast, etc.
Een aparte categorie is de "sociologie van namen": b.v. Emma en Alexander voor de hogere klassen, tegenover Priscilla en Wesley voor de lagere klassen.
- In hoeverre gebruiken jullie dit soort woorden wel of juist niet?
- In hoeverre is het zinnig of onzinnig dat mensen zich proberen te profileren met hun klasse?
- Weten jullie zelf nog voorbeelden van woorden of namen die echt niet kunnen?
Zelf ben ik overigens niet zo recht in de leer. Als een ander "eet smakelijk" zegt, zeg ik het gewoon terug (ook al zou ik het nooit zelf als eerste zeggen) en ook gebruik ik gewoon "gebakje" ("taartje' klinkt voor mijn gevoel aanstellerig). Maar woorden als "toilet" en "stropdas" zou ik echt nooit gebruiken.
Een leuk onderwerp in die categorie is wat ik de "sociologie van taal" noem. In hoeverre kun je aan iemands taalgebruik dingen afleiden wat iemands sociaal-economische achtergrond is en hoeveel "cultureel kapitaal" iemand heeft?
En dan heb ik het niet over echte taalfouten ("hun hebben", "groter als"), maar over woorden die een burgerlijke achtergrond verraden. Ik gebruik "burgerlijk" hier overigens neutraal, niet met een denigrerende connotatie.
Over precies dit onderwerp heeft ooit een omslagartikel in de HP/De Tijd gestaan, en toen kwamen de bekende voorbeelden naar voren van woorden die niet kunnen voor nette mensen: toilet, stropdas, colbertje, pantalon, gebakje, "eet smakelijk", kostuum, vaatwasser, koelkast, etc.
Een aparte categorie is de "sociologie van namen": b.v. Emma en Alexander voor de hogere klassen, tegenover Priscilla en Wesley voor de lagere klassen.
- In hoeverre gebruiken jullie dit soort woorden wel of juist niet?
- In hoeverre is het zinnig of onzinnig dat mensen zich proberen te profileren met hun klasse?
- Weten jullie zelf nog voorbeelden van woorden of namen die echt niet kunnen?
Zelf ben ik overigens niet zo recht in de leer. Als een ander "eet smakelijk" zegt, zeg ik het gewoon terug (ook al zou ik het nooit zelf als eerste zeggen) en ook gebruik ik gewoon "gebakje" ("taartje' klinkt voor mijn gevoel aanstellerig). Maar woorden als "toilet" en "stropdas" zou ik echt nooit gebruiken.
maandag 6 februari 2012 17:28
Taalgebruik kan ingezet worden als men zich wil bewijzen. "Ik ben intelligent en dat mag je gerust weten." Dat idee. Dat kan handig zijn en heel nuttig. Je tijdens een sollicitatiegesprek immers niet overkomen als een tokkie met een woordenschat van 300.
Helaas gebruiken veel mensen het als een aanstellerige manier. Bijvoorbeeld zo`n haantje dat op een vrouwenforum komt kijken en denkt alles beter te weten.
Helaas gebruiken veel mensen het als een aanstellerige manier. Bijvoorbeeld zo`n haantje dat op een vrouwenforum komt kijken en denkt alles beter te weten.
maandag 6 februari 2012 20:14
quote:martin81 schreef op 06 februari 2012 @ 10:26:
Wat vinden jullie trouwens van het fenomeen 'adel'? In mijn ogen is het complete waanzin en leidt het de aandacht af van waar het werkelijk om gaat; intellectuele en morele substantie. Het erge is nog dat veel zogenaamde adel (Beatrix is daar een triest voorbeeld van) daadwerkelijk gelooft in de aangeboren Ubermensch-theorie.Martin, je stelt wel nieuwe vragen maar gaat niet op de antwoorden in. Op 4 feb om 17.24 en 17.28 ga ik in op je vorige vragen gerelateerd aan adel, daarop vroeg ik me wat dingen af die ik je vraag en vervolgens begin je over een zelfde onderwerp andere vragen te stellen. Ik vind het niet echt een discussie zo. Je gedraagd je een beetje als een discussieleider. Jij stelt de vragen, laat ons reageren en stelt dan een nieuwe vraag. Je doet niet zo erg mee in de discussie, tenminste, in mijn ogen. Maar misschien was dat je doel ook niet?
Wat vinden jullie trouwens van het fenomeen 'adel'? In mijn ogen is het complete waanzin en leidt het de aandacht af van waar het werkelijk om gaat; intellectuele en morele substantie. Het erge is nog dat veel zogenaamde adel (Beatrix is daar een triest voorbeeld van) daadwerkelijk gelooft in de aangeboren Ubermensch-theorie.Martin, je stelt wel nieuwe vragen maar gaat niet op de antwoorden in. Op 4 feb om 17.24 en 17.28 ga ik in op je vorige vragen gerelateerd aan adel, daarop vroeg ik me wat dingen af die ik je vraag en vervolgens begin je over een zelfde onderwerp andere vragen te stellen. Ik vind het niet echt een discussie zo. Je gedraagd je een beetje als een discussieleider. Jij stelt de vragen, laat ons reageren en stelt dan een nieuwe vraag. Je doet niet zo erg mee in de discussie, tenminste, in mijn ogen. Maar misschien was dat je doel ook niet?
woensdag 8 februari 2012 19:41
woensdag 8 februari 2012 19:42
quote:Elynn schreef op 07 februari 2012 @ 10:52:
Martin, ik had gehoopt dat je op de kritische vragen van verschillende forummers in zou gaan. Maar nee, helaas, je kwettert lekker kneuterig door over adel en afwasmachines.Welke kritische vragen? Dit is een van de weinige topics waarin ik op behoorlijk wat bijval kan rekenen. Welke kritische vragen zijn nog onbeantwoord door mij?
Martin, ik had gehoopt dat je op de kritische vragen van verschillende forummers in zou gaan. Maar nee, helaas, je kwettert lekker kneuterig door over adel en afwasmachines.Welke kritische vragen? Dit is een van de weinige topics waarin ik op behoorlijk wat bijval kan rekenen. Welke kritische vragen zijn nog onbeantwoord door mij?
donderdag 9 februari 2012 13:37
quote:martin81 schreef op 08 februari 2012 @ 19:41:
[...]
Want? Als ik wel van adel was geweest, dan was mijn arrogantie wel gepast geweest? Begrijp ik het goed dat je de adel als iets verhevens ziet?
Nee dat begrijp je niet goed. Voor een zelfbenoemde intellectueel ben je niet zo goed in begrijpend lezen. Iets van dé adel vinden is zoiets als iets van dé mens vinden.
Jij stoort je aan de misplaatste arrogantie van de adel (ik vraag me overigens af: welke arrogantie?) en ik mompel iets van een balk en een splinter.
Spreekwoord:
De splinter in een anders oog wel zien, maar niet de balk in de eigen.
Nog duidelijker: ik vind jou misplaatst arrogant.
[...]
Want? Als ik wel van adel was geweest, dan was mijn arrogantie wel gepast geweest? Begrijp ik het goed dat je de adel als iets verhevens ziet?
Nee dat begrijp je niet goed. Voor een zelfbenoemde intellectueel ben je niet zo goed in begrijpend lezen. Iets van dé adel vinden is zoiets als iets van dé mens vinden.
Jij stoort je aan de misplaatste arrogantie van de adel (ik vraag me overigens af: welke arrogantie?) en ik mompel iets van een balk en een splinter.
Spreekwoord:
De splinter in een anders oog wel zien, maar niet de balk in de eigen.
Nog duidelijker: ik vind jou misplaatst arrogant.
zaterdag 25 februari 2012 00:57
Heel interessant onderwerp!
Ik moet zeggen dat ik, vaak ook onbewust, in sociale situaties wel de aanwezige mensen 'scan', en ja, dat is mede gebaseerd op taalgebruik. Ik let dan eigenlijk niet zozeer op het gebruik van 'stropdas' of 'toilet', maar wel op dooddoeners, de gebruikte voorbeelden en het gebruik van 'lege' woorden die feitelijk niets betekenen, zoals 'een soortement van...' in plaats van 'een soort...', of het gebruik van 'in ene...' in plaats van 'opeens' of 'plotseling'.
Stiekem stel ik het ook erg op prijs als mensen 'ouderwetse' goede manieren hebben. Daarmee bedoel ik dat je je best doet om behulpzaam te zijn, hoffelijk (deur openhouden, jas aannemen), attent en vriendelijk. Je laten voorstaan op je 'klasse' (zoals gevraagd in de openingspost) getuigt natuurlijk van een totaal gebrek aan klasse en dien je nooit te doen.
Hoewel ik niet zo'n royalist ben, vind ik een anekdote over koningin Juliana heel tekenend voor haar (kennelijke) gevoel voor etiquette en wellevendheid: toen zij gastvrouw was voor een diner met buitenlandse gasten, bleek één van de gasten niet bekend met het kommetje water met een citroentje erin, bedoeld om je vingers in schoon te maken. Hij dacht dat het gewoon drinkwater was en dronk uit het kommetje. Dit zorgde uiteraard voor enig ongemak, totdat Juliana haar kommetje ook aan haar mond zette en deed alsof het heel normaal was. Dán heb je goed begrepen hoe etiquette in elkaar zit: dat je te allen tijde voorkomt dat je gasten zich gegêneerd of ongemakkelijk voelen.
(Overigens is het mij volkomen onduidelijk waarom zovelen zich hier kennelijk op de kast laten jagen door een paar provocaties van de TO en vervolgens elkaar blijven aansteken met het plegen van een soort karaktermoord, maar goed.)
Ik moet zeggen dat ik, vaak ook onbewust, in sociale situaties wel de aanwezige mensen 'scan', en ja, dat is mede gebaseerd op taalgebruik. Ik let dan eigenlijk niet zozeer op het gebruik van 'stropdas' of 'toilet', maar wel op dooddoeners, de gebruikte voorbeelden en het gebruik van 'lege' woorden die feitelijk niets betekenen, zoals 'een soortement van...' in plaats van 'een soort...', of het gebruik van 'in ene...' in plaats van 'opeens' of 'plotseling'.
Stiekem stel ik het ook erg op prijs als mensen 'ouderwetse' goede manieren hebben. Daarmee bedoel ik dat je je best doet om behulpzaam te zijn, hoffelijk (deur openhouden, jas aannemen), attent en vriendelijk. Je laten voorstaan op je 'klasse' (zoals gevraagd in de openingspost) getuigt natuurlijk van een totaal gebrek aan klasse en dien je nooit te doen.
Hoewel ik niet zo'n royalist ben, vind ik een anekdote over koningin Juliana heel tekenend voor haar (kennelijke) gevoel voor etiquette en wellevendheid: toen zij gastvrouw was voor een diner met buitenlandse gasten, bleek één van de gasten niet bekend met het kommetje water met een citroentje erin, bedoeld om je vingers in schoon te maken. Hij dacht dat het gewoon drinkwater was en dronk uit het kommetje. Dit zorgde uiteraard voor enig ongemak, totdat Juliana haar kommetje ook aan haar mond zette en deed alsof het heel normaal was. Dán heb je goed begrepen hoe etiquette in elkaar zit: dat je te allen tijde voorkomt dat je gasten zich gegêneerd of ongemakkelijk voelen.
(Overigens is het mij volkomen onduidelijk waarom zovelen zich hier kennelijk op de kast laten jagen door een paar provocaties van de TO en vervolgens elkaar blijven aansteken met het plegen van een soort karaktermoord, maar goed.)
