Sterft de streektaal uit?

Anoniem_6576f0ab9b250 dinsdag 31 januari 2023 21:23

Paniek in een commentaar in NRC (van jongerenleden van BBB en CU, maar toe maar weer) over de status van de streektaal. Als we niks doen, sterft de streektaal uit!
Maar vind je dat erg? Spreek jij nog dialect? Of doe je het niet, maar heb je er warme herinneringen aan? Of vind je het achterlijk?
In Friesland wordt het Fries actief gestimuleerd. Zouden de Brabanders, Twenten, Groningers etc. hetzelfde moeten doen?

(bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/01/30/ne ... i-a4155689)

Baudolino woensdag 1 februari 2023 11:30

Meinona schreef: ↑
01-02-2023 11:23
Tot aan mijn vierde jaar sprak ik inderdaad wel streektaal. Zodra ik naar school ging stopte ik daarmee. Waarom weet ik niet meer. Het kan zijn dat er op school meer tegen me werd gepraat dan thuis? (kinderen werden destijds minder bij dingen betrokken. De "ga maar spelen"-generatie)

Ik heb oudere broers en zussen, als ik ineens thuis in het ABN was gaan praten, hadden ze mij vierkant uitgelachen.
Dat speelt wellicht ook mee.
Mijn dochter verstaat het trouwens wel, ze krijgt er toch wel wat van mee als we bij mijn kant van de familie zijn. Ze vindt het ook leuk als ik woorden in het dialect zeg en dat zij dan moet raden wat het betekent.
En en ik heb haar ook bepaalde rijmpjes/versjes in het dialect geleerd, die uit onze streek komen. Blijft dat toch nog een beetje bekend.

Meinona woensdag 1 februari 2023 11:41

Baudolino schreef: ↑
01-02-2023 11:30
Ik heb oudere broers en zussen, als ik ineens thuis in het ABN was gaan praten, hadden ze mij vierkant uitgelachen.
Dat speelt wellicht ook mee.
Mijn dochter verstaat het trouwens wel, ze krijgt er toch wel wat van mee als we bij mijn kant van de familie zijn. Ze vindt het ook leuk als ik woorden in het dialect zeg en dat zij dan moet raden wat het betekent.
En en ik heb haar ook bepaalde rijmpjes/versjes in het dialect geleerd, die uit onze streek komen. Blijft dat toch nog een beetje bekend.

Mijn kinderen vinden dialect vreselijk lelijk. En dat is prima. Ze vinden Engels een veel mooiere taal. Ze lezen al vanaf zeer jonge leeftijd Engelse boeken. De woordenschat is mooier, zins opbouw logischer, de klank is mooier, het is praktisch op vakantie. En zo gaat iedereen op een andere manier met taal om. Waar de één houdt van de knusheid van kleinere woongebieden, houdt de ander van grenzeloos communiceren. Zo lang we elkaars voorkeuren respecteren is er niets aan de hand.

Lorem_Ipsum woensdag 1 februari 2023 11:41

Mijn vader komt uit een boerenfamilie in een regio met een sterk dialect, maar zijn vader, mijn opa, stond er in zijn jeugd op dat ze Nederlands spraken, en niet plat. Niet alle broers en zussen hielden zich daar altijd aan. Maar mijn vader ging als eerste studeren en de regio uit, dus die sprak het daarna al veel minder. Wel kunnen we het altijd aan hem horen als hij weer daar is geweest

lonelycat woensdag 1 februari 2023 11:43

Meinona schreef: ↑
01-02-2023 11:41
Mijn kinderen vinden dialect vreselijk lelijk. En dat is prima. Ze vinden Engels een veel mooiere taal. Ze lezen al vanaf zeer jonge leeftijd Engelse boeken. De woordenschat is mooier, zins opbouw logischer, de klank is mooier, het is praktisch op vakantie. En zo gaat iedereen op een andere manier met taal om. Waar de één houdt van de knusheid van kleinere woongebieden, houdt de ander van grenzeloos communiceren. Zo lang we elkaars voorkeuren respecteren is er niets aan de hand.

maar het ene sluit het ander uit. Mijn kinderen spreken en dialect en lezen al engelse boeken vanaf de basisschool.

LadyL0101 woensdag 1 februari 2023 11:43

Meinona schreef: ↑
01-02-2023 11:16
Ze spreken onderling streektaal, ook tegen mij. Maar ik spreek dus altijd ABN terug. Ik kan het verstaan, maar niet spreken.

Ik begrijp hier dus ook niks van, ik neem vrij automatisch de taal over van degene met wie ik spreek. Zeeuws dus met mijn familie, maar ik begin ook weer een soort van Gronings accent te krijgen als ik langer dan een kwartier met met oud-collega's uit Groningen praat. Terwijl ik daar dus helemaal niet vandaan kom. Let wel: ik vind het vooral fascinerend hoe verschillend dat voor mensen werkt.

Extreem voorbeeld: ik ken een gezin dat vanuit Friesland naar een andere provincie verhuisde toen de oudste twee kinderen al geboren waren. In de nieuwe provincie werd een derde kind geboren. Door de ouders en de oudste twee kinderen werd onderling Fries gesproken, met de jongste ABN. Want ja, dat was geen Fries. HOE DAN?! Zelf vonden in elk geval de oudste twee kinderen dit een volstrekt begrijpelijk iets. Geen idee hoe de jongste er over dacht/denkt.

The owls are not what they seem

lemoos2 woensdag 1 februari 2023 11:46

lonelycat schreef: ↑
01-02-2023 11:20
waarom spreken jullie het niet terug. als je het dagelijks hoort moet je het toch op een bepaald ogenblik kunnen spreken.

Ja en nee. Ik heb ook niet de Limburgse taal van huis uit meegekregen. Mijn moeder komt uit het buitenland en Nederlands was al haar derde taal. Op de kleuterschool verstond niemand mij dat eerste jaar

. Ik hoorde wel de hele dag door Limburgs en mijn grootouders aan pa’s kant spraken ook alleen Limburgs tegen mij. Ik sprak altijd ABN terug. Ik ‘denk’ in het ABN, voor Limburgs moet ik altijd vertalen in mijn hoofd als ik het spreek.

Toen ik een jaar of 15 was begon ik te oefenen maar de meesten moesten stiekem lachen of vonden het erg grappig. Toen ik ging werken (in Noord-/Midden-Limburg) sprak ik vaker dialect. Dan moest er niemand lachen want dan dachten ze: ‘Ach ja, ze komt uit Zuid-Limburg’. Ik denk dat de meesten al heel blij waren dat ik niet uit Kerkrade of Vaals kwam (of Sjengen Maastrichts sprak)

. Ik kan dus niet het dialect van mijn geboortestreek spreken, het is een samenraapsel. Zuid-Limburgers denken dat ik een Belg ben die gewoon leuk probeert mee te doen. Alleen Noord- en Midden-Limburgers herkennen de Limbo in mij. Collega’s in destijds Tilburg dachten allen dat ik een Vlaming was. Ik ‘zing’ niet zoals de meeste Zuid-Limburgers waardoor mijn Limburgs niet echt lekker ‘loopt’.

Nee heb je, ja kun je krijgen

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 11:58

Ik kom dan uit Den Haag, vroeger was mijn tongval wel Haags, maar ik sprak/spreek noch het bekakte noch het platte. Mijn moeder,geboren in een andere stad in de Randstad, wilde absoluut niet dat wij in een Haags dialect gingen praten. Mijn vader, afkomstig uit een ander Europees land had al moeite met standaard Nederlands, laat staan dat hij ook nog Haags moest gaan begrijpen. Dus thuis spraken we standaard Nederlands en de taal van mijn vader. Ik vind het Haags leuk om te horen, vooral het platte, de typetjes van Van Kooten en De Bie,

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 12:05

lemoos2 schreef: ↑
01-02-2023 11:46
Ja en nee. Ik heb ook niet de Limburgse taal van huis uit meegekregen. Mijn moeder komt uit het buitenland en Nederlands was al haar derde taal. Op de kleuterschool verstond niemand mij dat eerste jaar . Ik hoorde wel de hele dag door Limburgs en mijn grootouders aan pa’s kant spraken ook alleen Limburgs tegen mij. Ik sprak altijd ABN terug. Ik ‘denk’ in het ABN, voor Limburgs moet ik altijd vertalen in mijn hoofd als ik het spreek.

Toen ik een jaar of 15 was begon ik te oefenen maar de meesten moesten stiekem lachen of vonden het erg grappig. Toen ik ging werken (in Noord-/Midden-Limburg) sprak ik vaker dialect. Dan moest er niemand lachen want dan dachten ze: ‘Ach ja, ze komt uit Zuid-Limburg’. Ik denk dat de meesten al heel blij waren dat ik niet uit Kerkrade of Vaals kwam (of Sjengen Maastrichts sprak) . Ik kan dus niet het dialect van mijn geboortestreek spreken, het is een samenraapsel. Zuid-Limburgers denken dat ik een Belg ben die gewoon leuk probeert mee te doen. Alleen Noord- en Midden-Limburgers herkennen de Limbo in mij. Collega’s in destijds Tilburg dachten allen dat ik een Vlaming was. Ik ‘zing’ niet zoals de meeste Zuid-Limburgers waardoor mijn Limburgs niet echt lekker ‘loopt’.

Ja, dat begrijp ik helemaal, dat met je moeder. Als een ouder al uit het buitenland komt en het Nederlands al een zoveelste taal is. Zo sprak mijn vader het dialect van zijn geboorteplaats uit het buitenland en zijn tweede taal was de standaard taal van het land waat hij vandaan kwam. Nederlands werd zijn derde taal. Hij heeft het nooit goed beheerst. Hij was niet een heel erg ontwikkelde man, amper naar school gegaan, in zijn geboorteland, in de streek waar hij vandaan kwam, waren veel mensen analfabeet. Ik denk dat hij zelfs niet eens de standaard taal van zijn geboorteland goed beheerst heeft, omdat er bij hem thuis dialect gesproken werd.

Ugli woensdag 1 februari 2023 12:07

Mijn opa die geboren en getogen is in mijn woonplaats heeft wat woorden die geen ABN zijn (dorsten, stikkezak, piegen) maar spreekt verder ABN. Mijn Haagse familieleden spreken met Hagenees accent en gebruiken Haagse termen (klauwen, broodmolen, zinkzaaier). Ikzelf gebruik alleen een paar woorden uit beide werelden (piegen, klauwen, zinkzaaier) en spreek verder gewoon ABN maar een ex uit het verleden wees me er wel op dat ik 'oo' uitspreek als 'eau'. Een voltalig dialect hebben we niet (meer?) hier in de randstad.

Ik zou het wel handig vinden als die dialecten verdwijnen, knetter irritant toen ik in Groningen een rondleiding boekte en er welgeteld 3 woorden van verstond. Maar het klinkt wel koddig natuurlijk en is onderdeel van de Nederlandse cultuur.

Ugli woensdag 1 februari 2023 12:09

LadyL0101 schreef: ↑
01-02-2023 11:43
Ik begrijp hier dus ook niks van, ik neem vrij automatisch de taal over van degene met wie ik spreek. Zeeuws dus met mijn familie, maar ik begin ook weer een soort van Gronings accent te krijgen als ik langer dan een kwartier met met oud-collega's uit Groningen praat. Terwijl ik daar dus helemaal niet vandaan kom. Let wel: ik vind het vooral fascinerend hoe verschillend dat voor mensen werkt.

Oh dit ken ik! Ik heb een familielid die nu in het onderste voetje van Limburg zit al een jaar of 20. Hij is van orgine Haags maar heeft nu dat gekke Limburgse zingtoontje overgenomen, maar als hij kwaad wordt is het ineens wel weer een volledige Hagenees haha.

merano woensdag 1 februari 2023 12:14

Ik begrijp ook niet dat je een taal niet oppikt als die om je heen gesproken wordt.

Dat gaat toch vanzelf?

Als ik bij wijze van spreken twee weken in Spanje ben, dan heb ik 30 Spaanse woorden geleerd en versta ik een veelvoud daarvan (veel woorden zijn in verschillende talen ongeveer gelijk of lijken op elkaar) omdat ik de tongval en de zinsconstructie begin te herkennen.

Straatnamen, reclameborden, menukaarten, de ober of andere mensen op een terras, overal leer je weer een woordje van.

Ik vond het pas lastig in landen met cyrillisch of ander onherkenbaar schrift. Dat lees je niet zo maar.

óu sont les neiges d'antan

Lorem_Ipsum woensdag 1 februari 2023 12:14

LadyL0101 schreef: ↑
01-02-2023 11:43
Ik begrijp hier dus ook niks van, ik neem vrij automatisch de taal over van degene met wie ik spreek. Zeeuws dus met mijn familie, maar ik begin ook weer een soort van Gronings accent te krijgen als ik langer dan een kwartier met met oud-collega's uit Groningen praat. Terwijl ik daar dus helemaal niet vandaan kom. Let wel: ik vind het vooral fascinerend hoe verschillend dat voor mensen werkt.

Dat vind ik dan dus eigenlijk weer raar. Ik heb gewoon mijn eigen accent, ik zou anders bang zijn dat mensen denken dat ik ze nadoe ofzo.

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 12:19

Lorem_Ipsum schreef: ↑
01-02-2023 12:14
Dat vind ik dan dus eigenlijk weer raar. Ik heb gewoon mijn eigen accent, ik zou anders bang zijn dat mensen denken dat ik ze nadoe ofzo.

Mijn Haagse accent is gaan slijten in de loop der tijd omdat ik er al heel lang niet meer woon. Waar ik nu woon, kunnen ze wel horen dat ik het uit het westen kom, maar ze kunnen niet duiden waar precies. Als ik heel moe ben, komt wel het Haagse accent naar boven of als ik boos ben. Dat blijft blijkbaar.

Lila-Linda woensdag 1 februari 2023 12:20

Lorem_Ipsum schreef: ↑
01-02-2023 12:14
Dat vind ik dan dus eigenlijk weer raar. Ik heb gewoon mijn eigen accent, ik zou anders bang zijn dat mensen denken dat ik ze nadoe ofzo.

toch is dat heel natuurlijk en De reden dat streektalen ontstaan
Mensen gaan op een zelfde manier praten, ook de import

Lila-Linda woensdag 1 februari 2023 12:21

ik hoor het ook bij vrienden, die in het buitenland wonen
Die praten nu Nederlands, maar met duidelijk een Duitse woordvolgorde

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 12:22

Ik realiseer me nu wel dat mijn g wat zachter is geworden in de loop der tijd, niet dat er hier met een echte zachte g wordt gesproken, maar wel zachter dan in het westen.

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 12:25

Lila-Linda schreef: ↑
01-02-2023 12:21
ik hoor het ook bij vrienden, die in het buitenland wonen
Die praten nu Nederlands, maar met duidelijk een Duitse woordvolgorde

Ik heb af en toe een mailwisseling met een vrouw die al 40 jaar in Duitsland woont en in het Nederlands gooit ze er een hoop Duitse woorden heen. Ze praat amper Nederlands thuis, haar man is Duitser, haar kinderen zijn in Duitsland geboren en blijkbaar heeft ze ook nooit Nederlands met haar kinderen gesproken. Dat vind ik wel weer opmerkelijk. Ik denk dat zelfs koningin Maxima thuis met haar dochters in het Spaans zal spreken, kan ik me zo voorstellen, geen idee hoor. Er zal wel een protocol zijn dat ze dat in het openbaar niet doet met haar kinderen, maar thuis wel.

Lila-Linda woensdag 1 februari 2023 12:28

Gelsomina schreef: ↑
01-02-2023 12:25
Ik heb af en toe een mailwisseling met een vrouw die al 40 jaar in Duitsland woont en in het Nederlands gooit ze er een hoop Duitse woorden heen. Ze praat amper Nederlands thuis, haar man is Duitser, haar kinderen zijn in Duitsland geboren en blijkbaar heeft ze ook nooit Nederlands met haar kinderen gesproken. Dat vind ik wel weer opmerkelijk. Ik denk dat zelfs koningin Maxima thuis met haar dochters in het Spaans zal spreken, kan ik me zo voorstellen, geen idee hoor. Er zal wel een protocol zijn dat ze dat in het openbaar niet doet met haar kinderen, maar thuis wel.

ik denk dat bij Maxima-thuis iedereen Nederlands spreekt

Ik kom uit een familie met meerdere talen, en overal wordt de taal van het land, als hoofdtaal gevoerd (niet als je er even stage loopt, wel als het je nieuwe thuis wordt)
Bij mijn vrienden zie ik dat ook, je gaat ergens wonen en werken, dus je leert zsm de taal

Lorem_Ipsum woensdag 1 februari 2023 12:29

Lila-Linda schreef: ↑
01-02-2023 12:21
ik hoor het ook bij vrienden, die in het buitenland wonen
Die praten nu Nederlands, maar met duidelijk een Duitse woordvolgorde

Oh ja, dat is waar, dat hoor je ook weleens. Ik heb zelf jaren in het buitenland gewoond, maar mijn Nederlands werd er niet door aangetast.

Mijn moeder is niet Nederlands en spreekt haar moedertaal ook nog gewoon vloeiend, maar expat-Nederlanders gaan inderdaad soms met een Engels accent Nederlands praten.

Lorem_Ipsum woensdag 1 februari 2023 12:31

Lila-Linda schreef: ↑
01-02-2023 12:28
ik denk dat bij Maxima-thuis iedereen Nederlands spreekt

Ik kom uit een familie met meerdere talen, en overal wordt de taal van het land, als hoofdtaal gevoerd (niet als je er even stage loopt, wel als het je nieuwe thuis wordt)
Bij mijn vrienden zie ik dat ook, je gaat ergens wonen en werken, dus je leert zsm de taal

In filmpjes waar haar kinderen jong waren hoorde je haar wel degelijk Spaans praten met haar kinderen. Sowieso is Maxima’s moeder er grote delen van het jaar, dus ik denk dat er onderling best wel Spaans wordt gesproken.

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 12:33

Lila-Linda schreef: ↑
01-02-2023 12:28
ik denk dat bij Maxima-thuis iedereen Nederlands spreekt

Ik kom uit een familie met meerdere talen, en overal wordt de taal van het land, als hoofdtaal gevoerd (niet als je er even stage loopt, wel als het je nieuwe thuis wordt)
Bij mijn vrienden zie ik dat ook, je gaat ergens wonen en werken, dus je leert zsm de taal

Ik ken dat dus niet, thuis werden twee talen gesproken, Nederlands en de taal van het geboorteland van mijn vader. Mijn halfzus woont in een ander land, thuis wordt nog altijd de taal van haar geboorteland gesproken, alleen buiten de deur spreken ze de taal van het land waarin ze wonen. Ik had vroeger een vriendinnetje van wie de moeder in het buitenland is geboren .De eerste taal van mijn vriendinnetje was de taal van haar moeder, haar vader sprak wel Nederlands, maar werkte buiten de deur, dus overdag sprak mijn vriendinnetje de taal van haar moeder. Totdat ze naar de kleuterschool ging en toen steeds meer Nederlands ging spreken. Maar de taal van haar moeder is ze altijd met haar moeder blijven praten.

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 12:36

Lorem_Ipsum schreef: ↑
01-02-2023 12:31
In filmpjes waar haar kinderen jong waren hoorde je haar wel degelijk Spaans praten met haar kinderen. Sowieso is Maxima’s moeder er grote delen van het jaar, dus ik denk dat er onderling best wel Spaans wordt gesproken.

Wat ik al dacht. Het is toch ook fijn als je met je grootouders in hun taal kunt praten. Ik kon vroeger ook gewoon de familie van mijn vader verstaan. Met mijn neefjes en nichtjes sprak ik ook die taal. Dat voelde zo natuurlijk.

Lila-Linda woensdag 1 februari 2023 12:37

Gelsomina schreef: ↑
01-02-2023 12:33
Ik ken dat dus niet, thuis werden twee talen gesproken, Nederlands en de taal van het geboorteland van mijn vader. Mijn halfzus woont in een ander land, thuis wordt nog altijd de taal van haar geboorteland gesproken, alleen buiten de deur spreken ze de taal van het land waarin ze wonen. Ik had vroeger een vriendinnetje van wie de moeder in het buitenland is geboren .De eerste taal van mijn vriendinnetje was de taal van haar moeder, haar vader sprak wel Nederlands, maar werkte buiten de deur, dus overdag sprak mijn vriendinnetje de taal van haar moeder. Totdat ze naar de kleuterschool ging en toen steeds meer Nederlands ging spreken. Maar de taal van haar moeder is ze altijd met haar moeder blijven praten.

Maar dat is een moeder, die (=aanname) nooit goed Nederlands heeft geleerd?

Lorem_Ipsum woensdag 1 februari 2023 12:38

Lila-Linda schreef: ↑
01-02-2023 12:28
ik denk dat bij Maxima-thuis iedereen Nederlands spreekt

Ik kom uit een familie met meerdere talen, en overal wordt de taal van het land, als hoofdtaal gevoerd (niet als je er even stage loopt, wel als het je nieuwe thuis wordt)
Bij mijn vrienden zie ik dat ook, je gaat ergens wonen en werken, dus je leert zsm de taal

Ik kom ook uit een familie van meerdere talen, het advies is toch echt vaak om thuis je eigen taal met je kinderen te spreken. Toch in elk geval als je wil dat de kinderen ook je moedertaal leren.

Mijn moeder spreekt overigens vloeiend Nederlands (werkte op Nederlandse redacties).

lorem_ipsum wijzigde dit bericht op 01-02-2023 12:40

12.96% gewijzigd

Cottonclean woensdag 1 februari 2023 12:39

LaFolie schreef: ↑
01-02-2023 11:22
Haha ja, mijn moeder greep ik toen ik een jaar of acht was: nu abn gaan spreken anders krijg je later nooit een baan !

Ik dacht altijd dat mijn buren half-Duits spraken. Als kleuter was mijn Duits beter dan mijn Gronings, dankzij Sesamstrasse, Die Sendung mit der Maus en Schlagermusik.

De beperking van alleen maar dialect spreken. Soms letterlijk niet mee kunnen komen op school.

Buurvrouw: Wat is drie plus drie?
Buurjongen: Wait ik naait.
Wat is drie plus drie?
Wait ik naait.
WAAIST TOCH WEL HOUVEUL DREI PLUS DREI IS!!!
Oh, drei plus drei. Das zès.

Every woman deserves a man that destroys her lipstick, not her mascara.

Actieve topics