Actueel
alle pijlers
De sociologie van taalgebruik
zaterdag 4 februari 2012 15:56
Zoals de meesten hier zullen weten, ben ik geinteresseerd in onderwerpen als opvoeding, normen en waarden, etiquette, persoonlijke Bildung, smaak, hogere en lagere cultuur en de rol van de elite in onze samenleving.
Een leuk onderwerp in die categorie is wat ik de "sociologie van taal" noem. In hoeverre kun je aan iemands taalgebruik dingen afleiden wat iemands sociaal-economische achtergrond is en hoeveel "cultureel kapitaal" iemand heeft?
En dan heb ik het niet over echte taalfouten ("hun hebben", "groter als"), maar over woorden die een burgerlijke achtergrond verraden. Ik gebruik "burgerlijk" hier overigens neutraal, niet met een denigrerende connotatie.
Over precies dit onderwerp heeft ooit een omslagartikel in de HP/De Tijd gestaan, en toen kwamen de bekende voorbeelden naar voren van woorden die niet kunnen voor nette mensen: toilet, stropdas, colbertje, pantalon, gebakje, "eet smakelijk", kostuum, vaatwasser, koelkast, etc.
Een aparte categorie is de "sociologie van namen": b.v. Emma en Alexander voor de hogere klassen, tegenover Priscilla en Wesley voor de lagere klassen.
- In hoeverre gebruiken jullie dit soort woorden wel of juist niet?
- In hoeverre is het zinnig of onzinnig dat mensen zich proberen te profileren met hun klasse?
- Weten jullie zelf nog voorbeelden van woorden of namen die echt niet kunnen?
Zelf ben ik overigens niet zo recht in de leer. Als een ander "eet smakelijk" zegt, zeg ik het gewoon terug (ook al zou ik het nooit zelf als eerste zeggen) en ook gebruik ik gewoon "gebakje" ("taartje' klinkt voor mijn gevoel aanstellerig). Maar woorden als "toilet" en "stropdas" zou ik echt nooit gebruiken.
Een leuk onderwerp in die categorie is wat ik de "sociologie van taal" noem. In hoeverre kun je aan iemands taalgebruik dingen afleiden wat iemands sociaal-economische achtergrond is en hoeveel "cultureel kapitaal" iemand heeft?
En dan heb ik het niet over echte taalfouten ("hun hebben", "groter als"), maar over woorden die een burgerlijke achtergrond verraden. Ik gebruik "burgerlijk" hier overigens neutraal, niet met een denigrerende connotatie.
Over precies dit onderwerp heeft ooit een omslagartikel in de HP/De Tijd gestaan, en toen kwamen de bekende voorbeelden naar voren van woorden die niet kunnen voor nette mensen: toilet, stropdas, colbertje, pantalon, gebakje, "eet smakelijk", kostuum, vaatwasser, koelkast, etc.
Een aparte categorie is de "sociologie van namen": b.v. Emma en Alexander voor de hogere klassen, tegenover Priscilla en Wesley voor de lagere klassen.
- In hoeverre gebruiken jullie dit soort woorden wel of juist niet?
- In hoeverre is het zinnig of onzinnig dat mensen zich proberen te profileren met hun klasse?
- Weten jullie zelf nog voorbeelden van woorden of namen die echt niet kunnen?
Zelf ben ik overigens niet zo recht in de leer. Als een ander "eet smakelijk" zegt, zeg ik het gewoon terug (ook al zou ik het nooit zelf als eerste zeggen) en ook gebruik ik gewoon "gebakje" ("taartje' klinkt voor mijn gevoel aanstellerig). Maar woorden als "toilet" en "stropdas" zou ik echt nooit gebruiken.
zaterdag 4 februari 2012 16:22
zaterdag 4 februari 2012 16:24
Ik tegen jou: 'Eet smakelijk!'
Jij: 'Hau je bek muts!Geen goede taalgebruik heb je!'
Ik: 'Oja,wat moet ik dan zeggen?'
Jij: 'Vreet lekker.'
Owjah...Tuurlijk.
Nounou...Ik was vroeger in mijn schooltijd een krak in Nederlands(nu nog steeds hoor:) ),en ik gebruik dus wel woorden zoals taartje,stropdas,toilet...
Weet niet wat daar mis aan is...
Jij: 'Hau je bek muts!Geen goede taalgebruik heb je!'
Ik: 'Oja,wat moet ik dan zeggen?'
Jij: 'Vreet lekker.'
Owjah...Tuurlijk.
Nounou...Ik was vroeger in mijn schooltijd een krak in Nederlands(nu nog steeds hoor:) ),en ik gebruik dus wel woorden zoals taartje,stropdas,toilet...
Weet niet wat daar mis aan is...
zaterdag 4 februari 2012 16:27
Mensen die zich hier bewust mee bezighouden zijn vaak onzeker en hebben een laag zelfbeeld. Zij proberen een bepaald beeld van zichzelf neer te zetten (rijk) om op die manier hun zelfbeeld op te vijzelen. Ze zijn uit op de bewondering en het respect van anderen. Gelukkige mensen hebben dit soort trucs niet nodig, die zijn niet bezig met wat anderen van hen denken en hoeven hen dus ook niet te imponeren.
Zo heb je ook van die provincialen die wanneer ze gaan studeren in de grote stad zichzelf ineens een kak accent aanmeten. Als je geboren bent in een gebied waar ze werkelijk bekakt praten, dan prik je hier echter zo doorheen. En écht ik kan je verzekeren, dan zet je jezelf zoveel meer voor schut, dan wanneer je gewoon jezelf durft te zijn!
Zo heb je ook van die provincialen die wanneer ze gaan studeren in de grote stad zichzelf ineens een kak accent aanmeten. Als je geboren bent in een gebied waar ze werkelijk bekakt praten, dan prik je hier echter zo doorheen. En écht ik kan je verzekeren, dan zet je jezelf zoveel meer voor schut, dan wanneer je gewoon jezelf durft te zijn!
zaterdag 4 februari 2012 16:28
quote:sennatjuh schreef op 04 februari 2012 @ 16:24:
Nounou...Ik was vroeger in mijn schooltijd een krak in Nederlands(nu nog steeds hoor:) ),en ik gebruik dus wel woorden zoals taartje,stropdas,toilet...
Weet niet wat daar mis aan is..."Taartje" is juist correct (al vind ik het persoonlijk ietwat aanstellerig)
Nounou...Ik was vroeger in mijn schooltijd een krak in Nederlands(nu nog steeds hoor:) ),en ik gebruik dus wel woorden zoals taartje,stropdas,toilet...
Weet niet wat daar mis aan is..."Taartje" is juist correct (al vind ik het persoonlijk ietwat aanstellerig)
zaterdag 4 februari 2012 16:29
zaterdag 4 februari 2012 16:30
quote:ailien schreef op 04 februari 2012 @ 16:27:
Mensen die zich hier bewust mee bezighouden zijn vaak onzeker en hebben een laag zelfbeeld. Zij proberen een bepaald beeld van zichzelf neer te zetten (rijk) om op die manier hun zelfbeeld op te vijzelen. Ze zijn uit op de bewondering en het respect van anderen. Gelukkige mensen hebben dit soort trucs niet nodig, die zijn niet bezig met wat anderen van hen denken en hoeven hen dus ook niet te imponeren.
Zo heb je ook van die provincialen die wanneer ze gaan studeren in de grote stad zichzelf ineens een kak accent aanmeten. Als je geboren bent in een gebied waar ze werkelijk bekakt praten, dan prik je hier echter zo doorheen. En écht ik kan je verzekeren, dan zet je jezelf zoveel meer voor schut, dan wanneer je gewoon jezelf durft te zijn!Waarom zou je je voor schut zetten als je probeert jezelf te ontwikkelen? Mijn broer had een licht Amsterdams accent, mijn moeder heeft hem toen naar een spraakcoach gedaan. Dat is het geld denk ik 1000 keer waard geweest. Hij was (als advocaat) gewoon minder succesvol geweest anders.
Mensen die zich hier bewust mee bezighouden zijn vaak onzeker en hebben een laag zelfbeeld. Zij proberen een bepaald beeld van zichzelf neer te zetten (rijk) om op die manier hun zelfbeeld op te vijzelen. Ze zijn uit op de bewondering en het respect van anderen. Gelukkige mensen hebben dit soort trucs niet nodig, die zijn niet bezig met wat anderen van hen denken en hoeven hen dus ook niet te imponeren.
Zo heb je ook van die provincialen die wanneer ze gaan studeren in de grote stad zichzelf ineens een kak accent aanmeten. Als je geboren bent in een gebied waar ze werkelijk bekakt praten, dan prik je hier echter zo doorheen. En écht ik kan je verzekeren, dan zet je jezelf zoveel meer voor schut, dan wanneer je gewoon jezelf durft te zijn!Waarom zou je je voor schut zetten als je probeert jezelf te ontwikkelen? Mijn broer had een licht Amsterdams accent, mijn moeder heeft hem toen naar een spraakcoach gedaan. Dat is het geld denk ik 1000 keer waard geweest. Hij was (als advocaat) gewoon minder succesvol geweest anders.
zaterdag 4 februari 2012 16:32
quote:superstar_2 schreef op 04 februari 2012 @ 16:29:
[...]
En uiteraard ijskast i.p.v. koelkast.
Oh ja, die was ik vergeten.
Ik zeg inderdaad altijd ijskast en nooit koelkast. En afwasmachine ipv vaatwasser.
Deze twee zijn minder bekend volgens mij. Want ik ken best wat mensen, die wel weten dat stopdas en toilet niet kunnen, maar die wel koelkast en vaatwasser zeggen.
[...]
En uiteraard ijskast i.p.v. koelkast.
Oh ja, die was ik vergeten.
Ik zeg inderdaad altijd ijskast en nooit koelkast. En afwasmachine ipv vaatwasser.
Deze twee zijn minder bekend volgens mij. Want ik ken best wat mensen, die wel weten dat stopdas en toilet niet kunnen, maar die wel koelkast en vaatwasser zeggen.
zaterdag 4 februari 2012 16:34
quote:Whympysinger schreef op 04 februari 2012 @ 16:33:
[...]
WC? Daarmee val je bij ons thuis meteen door de mand. Je hoort plee te zeggen.
Ja, die stroming ken ik ook. Is voor mij "taartje in het kwadraat". En wordt volgens mij vooral gebruikt door de adel in plaats van door de werkelijke elite.
Overigens vraag ik het me ook af hoor... ik denk niet dat Beatrix het werkelijk over 'plee' heeft. Volgens mij is dit meer een urban myth.
[...]
WC? Daarmee val je bij ons thuis meteen door de mand. Je hoort plee te zeggen.
Ja, die stroming ken ik ook. Is voor mij "taartje in het kwadraat". En wordt volgens mij vooral gebruikt door de adel in plaats van door de werkelijke elite.
Overigens vraag ik het me ook af hoor... ik denk niet dat Beatrix het werkelijk over 'plee' heeft. Volgens mij is dit meer een urban myth.
zaterdag 4 februari 2012 16:36
quote:martin81 schreef op 04 februari 2012 @ 16:32:
[...]
Oh ja, die was ik vergeten.
Ik zeg inderdaad altijd ijskast en nooit koelkast. En afwasmachine ipv vaatwasser.
Deze twee zijn minder bekend volgens mij. Want ik ken best wat mensen, die wel weten dat stopdas en toilet niet kunnen, maar die wel koelkast en vaatwasser zeggen.Ik dacht altijd dat een ijskast hetzelfde was als een diepvrieskast.
[...]
Oh ja, die was ik vergeten.
Ik zeg inderdaad altijd ijskast en nooit koelkast. En afwasmachine ipv vaatwasser.
Deze twee zijn minder bekend volgens mij. Want ik ken best wat mensen, die wel weten dat stopdas en toilet niet kunnen, maar die wel koelkast en vaatwasser zeggen.Ik dacht altijd dat een ijskast hetzelfde was als een diepvrieskast.
